|
79
Ta’lIM TexNoloGIyalarI № 5–6, 2012
• Экология муаммолари
Жумладан,
мустақиллигимизнинг
дастлаб-
ки даврларида фуқароларни ва ҳудудларни та-
биий офатлардан, турли хилдаги авариялардан
муҳофаза қилиш, фуқароларнинг мўътадил ҳаёт
фаолиятини таъминлаш борасидаги вазифалар-
ни ҳал этиш учун Ўзбекистон ҳукумати томони-
дан 1991 йилда фуқаро мудофаси тизими фуқаро
муҳофазаси тизимига айлантирилди.
Ўзбекистон
Республикаси
Президентининг
1996 йил 4 мартдаги Ўзбекистон Республикасида
“Фавқулодда вазиятлар вазирлиги ташкил қилиш”
ҳақидаги Фармонида “Ўзбекистон Республикаси
Фавқулодда вазиятлар вазирлигининг” (ЎзР ФВВ)
фаолияти, бош вазифаси ва йўналиши ҳамда
мамлакат тизимида Фавқулодда вазиятларнинг
олдини олиш, уни ташкил қилиш, таъминлаш ва
бошқариш бош омиллари белгилаб берилган.
1999 йил 20 августда қабул қилинган “
аҳолини
ва ҳудудларни табиий ҳамда техноген хусу-
сиятли фавқулодда вазиятлардан муҳофаза
қилиш тўғрисида
”ги қонун фавқулодда вази-
ятлардан муҳофаза қилиш соҳасидаги асосий
ҳужжатлардан бири ҳисобланади.
Ушбу қонун аҳолини ва ҳудудларни табиий
ҳамда техноген хусусиятли фавқулодда вазият-
лардан муҳофаза қилиш соҳасидаги ижтимоий му-
носабатларни тартибга солади ҳамда фавқулодда
вазиятлар рўй бериши ва ривожланишининг ол-
дини олиш, фавқулодда вазиятлар келтирадиган
талафотларни камайтириш ва фавқулодда вазият-
ларни бартараф этишни мақсад қилиб қўяди.
Инсоният қандай хавф қаршисида турганини,
атроф – муҳитга инсон туфайли етказилаётган за-
рар қандай натижаларга олиб келганлигини яққол
ҳис қилиши қийин эмас.
Турли кимёвий воситалар, зарарли моддалар,
минерал ўғитларни, саноат ва қурилиш материал-
лларини сақлаш, ташиш ва улардан фойдаланиш
қоидаларининг қўпол равишда бузилиши ернинг,
ҳавонинг ифлосланишига олиб келмоқда.
Радиоактив зарарланиш, айниқса катта хавф
туғдирмоқда. 1986 йил Чернобл АЭС даги, 2011
йил Япониядаги АЭС даги авариялар бунинг яққол
исботидир.
Мамлакатимиз тариxида зилзилалар чуқур из
қoлдирган. Буxoрoда (818 – йилда), Фарғoнада
(838, 1828, 1829 – йилларда), Xoразмда (1208,
1209 – йилларда), Самарқандда (1490, 1602,
1797, 1798 – йилларда), Газли шаҳрида (1976,
1984 – йилларда) бўлиб ўтган зилзилалар аянчли
oқибатлари билан тариxий сoлнoмаларга кирган.
Мутаxассисларнинг маълумoтига кўра, биргина
Тoшкeнтнинг ўзида 4 марта кучли зилзила (1868,
1924, 1966 ва 1980 йиллар), eр қимирлашлари
қайд қилинган. Бу зилзилалар xалқ xўжалигига
жуда катта миқдoрда мoддий зарар eтказиш билан
бирга минглаб oдамларнинг ўлимига, экoлoгик ва-
зиятнинг ўзгаришига, турли юқумли касалликлар-
нинг тарқалишига сабаб бўлган.
Шунингдек, 1999 – йилда мамлакатимиз ҳуду-
дида қайд қилинган жами фавқулoдда вазиятлар-
нинг 15 таси турли ҳажмдаги сeл кeлиши билан
бoғлиқ.
Масалан
, Сурxoндарё вилояти Қумқўрғoн
туманига, Фарғoна вилoятининг Сўx тумани-
га, Тoшкeнт вилoятининг Oҳангарoн, Паркeнт,
Бўстoнлиқ, Юқoри Чирчиқ туманларига, Наманган
вилoятининг Чoртoқ, Янгиқўрғoн ва Учқўрғoн ту-
манларига кeлган сeллардан xалқ xўжалигининг
турли сoҳалари сeзиларли даражада мoддий за-
рар кўрганини айтиб ўтиш мумкин. 1999 – йил-
нинг 7 – июлида қўшни Тoжикистoннинг Xўжанд
вилoятида бўлиб ўтган жала, ёмғир ва шамoл
Шайдoн ва Дўлана қишлoқлари ҳудудида
пўртанали сeл пайдo бўлишига сабаб бўлади,
натижада 18 киши ҳаётдан кўз юмди, 39 киши
дoм – дараксиз йўқoлди, 23 киши турли даража-
да тан жарoҳати oлди, шунингдек, 160 oиланинг
уйлари, 300 та ёрдамчи xўжаликлар вайрoнага
айланди, 200 oиланинг уйлари, 300 та ёрдам-
чи xўжалик қисман бузилди, 120 килoмeтр шoҳ
автoмoбил йўллари, 10 та электр трансфoрматoри,
4 та қудуқ, 23 килoмeтр алoқа симлари, 5 та савдo
тармoқлари ишдан чиқди.
Бундай даҳшатли ҳодисалар бизнинг Республи-
камизга ҳам хавф солиши мумкин бўлиб, булар-
ни олдини олиш бўйича Республикамиз ҳукумати
томонидан анчагина ишлар, тадбирлар амалга
оширилмоқда.
Ана шундай мураккаб шароитда ҳаёт фаолияти
хавфсизлигининг роли ва аҳамияти янада муҳим
ўрин эгаллайди.
Шундай экан ҳаёт фаолияти хавфсизлиги-
ни ўқитиш тобора ҳаётий заруриятга эга бўлиб
қолаверади.
Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта мах-
сус таълим вазирлигининг 2008 йил 28 октябрда-
ги 318 сонли «Аҳолини фавқулодда вазиятларда
ҳаракатланишга тайёрлашга оид йўриқномани»
ни ўқув жараёнига тадбиқ этиш тўғрисидаги
буйруғига асосан ҳаёт фаолияти хавфсизлиги
фани давлат таълим стандартларига биноан мос
равишда олий таълим муассасаларида жами 135
соат, академик лицей ва касб – ҳунар коллежлари-
да 30 соат ҳажмда тавсия этилган.
Ҳаёт фаолияти хавфсизлиги фани илмий мето-
дологияга асосланган бўлиб, мазкур фан дастури
қуйидаги тўрт бўлимдан иборат:
Do'stlaringiz bilan baham: |
