BOB. Gabsburglar imperiyasi milliy hududlaridagi ijtimoiy-siyosiy o`zgarishlar va uning oqibatlari, «milliy masala» Avstriya tarkibidagi slavyan xalqlarining milliy kurashi
Milliy masalaning yuzaga kelish sabablari Avstriya imperiyasiga ta’siri va oqibatlari
Kirish Mavzuning dolzarbligi. Yangi Yevropa davlatlarida ko‘p vaqt hukmronlik qilgan oilalarning insoniyat rivojlanishi va yuksalishi uchun kata xissa qo‘shgan va bu ishlarni davom ettirib kelayotgan oilalar haqida ma’lumotlar to‘plab ularni yoritish va qanday qilib bu darajaga erishganliklari ustida fikr yuritishga yordam beradi. Yevropani boshqargan sulolalarda faqatgina quyidagi uchta oila haqida ma’lumotlar to‘plab ularni o‘zigina o‘rganish orqali inson taraqqiyoti qay tarzda rivojlanganligi va qanday xatolar bo‘lganligini ko‘rib ularni takrorlamaslik uchun bizga saboq sifatida foydalanishimiz mumkin.
Vindzor uyi Buyuk Britaniya va boshqa Hamdo‘stlik qirolliklarining hukmronlik qilayotgan qirollik uyidir. 1901-yilda Qirolicha Viktoriya va Shahzoda Albertning o‘g‘li qirol Edvard VII taxtga kirishi bilan 1901-yilda Saks-Koburg va Gota xonadoni (o‘zi Vettinlar palatasining kadet bo‘limi) Gannover palatasining o‘rniga Britaniya monarxiyasiga o‘tdi. Saks-Koburg va Gota. 1917-yilda Britaniya qirollik uyining nomi nemis Saks-Koburg va Gotadan ingliz Vindzoriga o‘zgartirildi. Birinchi jahon urushi davrida Buyuk Britaniyada nemislarga qarshi kayfiyat. O‘shandan beri Vindzor uyida toʻrtta Britaniya monarxlari boʻlgan: Jorj V, Edvard VIII, Jorj VI va Yelizaveta II.
Yuqoridagi oila hali hanuzgacha dunyoning ko‘pgina davlatlarida hukmronlik qilib kelmoqda faqatgina Buyuk Britaniyani misol qilib keltirishimiz mumkin.
Gabsburglar monarxiyasi, Avstriya monarxiyasi yoki Gabsburglar imperiyasi 1526 -yildan 1804-yilgacha Gabsburglar uyining Avstriya bo‘limi tomonidan boshqarilgan mamlakatlar uchun tarixshunoslik atamasi. Bu mamlakatlar rasmiy ravishda faqat shaxsiy ittifoqda bog‘langan, ammo sekin davlat qurish jarayoni tufayli bu mamlakatlarda birlik paydo bo‘ldi. 1804-yilda Frensis I buni monarxiyaning barcha mamlakatlarini bir toj ostida birlashtirib, Avstriya imperiyasini yaratish orqali tasdiqladi.
Monarxiya tarixi monarxiya tarkibidagi turli mamlakatlar o‘rtasidagi yirik madaniy va ma’muriy farqlar bilan ajralib turardi. Bundan tashqari, Gabsburg hukmdorlari 1438-yildan beri deyarli uzluksiz Muqaddas Rim Imperiyasining imperatorlari bo‘lganliklari, ularning e‘tiborini o‘z hududlari va Muqaddas Rim imperiyasi hukumati o‘rtasida taqsimlash kerakligini anglatardi. Ikki soha o‘rtasidagi qarama-qarshiliklar ko‘pincha katta muammolarga olib keldi. Bundan tashqari, Gabsburg monarxiyasining strategik joylashuvi mamlakat turli xil dushmanlar va ittifoqchilarga tayanishi mumkinligini anglatardi. Asosan diplomatiya orqali monarxiya erta zamonaviy Yevropada yirik kuchga aylandi.
Gabsburgalar oilasi esa hozirda ishlatilayotgan ko‘p qonunlarni kuchga kirgizgan va ko‘p islohotlar o‘tkizishgan.
Burbon qirollari birinchi marta XVI asrda Fransiya va Navarrani boshqargan. XVIII asrga kelib ispaniyalik Burbonlar sulolasi a‘zolari Ispaniya, Neapolda taxtlarni egallab turishgan., Sitsiliya va Parma. Ispaniya va Lyuksemburgda Burbon palatasining monarxlari mavjud.
Qirollik Burbonlar 1272-yilda, qirol Lui IX ning kenja o‘g‘li Burbon lordligining merosxo‘riga uylanganida paydo bo‘lgan. Uy uch asr davomida to‘g‘ridan- to‘g‘ri Kapetian va Valua qirollari ostida zodagonlar bo‘lib xizmat qilgan kadet bo‘limi sifatida davom etdi.
Burbonlar sulolasi ham juda ko‘p vaqt hukmronlik qilgan va islohotlar o‘tkazishgan.