Yalpi talab va yalpi taklif

AD-AS modelining mazmuni, afzalliklari va kamchiliklari nimada?

AD va AS egri chiziqlarining kesishish nuqtasi ishlab chiqarishning muvozanatli hajmi va baholarning muvozanatli darajasini belgilaydi.

Baholarning muvozanatli darajasi deganda baholarning shunday darajasi tushuniladiki, unda jami talab va taklif bir-biriga mos kelishi yoki teng boʻlishi kerak.

Baholarning muvozanatli darajasi va yalpi ishlab chiqarish hajmining muvozanatli hajmlari mos ravishda Pe va Ye lar bilan belgilanadi.

Agar baholar Pe dan yuqori belgilansa AD < AS boʻladi va tovarlarning bir qismi sotilmay qoladi. Natijada ishlab chiqaruvchilar baholarni Pe darajasigacha pasaytirishga majbur boʻlishadi. Bu esa yalpi talabni oʻsishiga, yalpi taklifni kamayishiga olib keladi va AD = AS boʻladi.

Agar baholar Pe dan past belgilansa AD > AS boʻladi va tovarlar yetmay qoladi. Natijada ishlab chiqaruvchilar baholarni Pe darajasigacha oshirishadi. Bu esa yalpi taklifni oʻsishiga, yalpi talabni kamayishiga olib keladi va AD = AS boʻladi.

Makroiqtisodiy muvozanatning oʻrnatilishi ASning qaysi kesmasida ADni kesib oʻtishiga bogʻliq.

Yalpi taklif egri chizigʻining keyns kesmasida yalpi talabning oʻzgarishi ishlab chiqarish hajmining oshishi yoki kamayishiga olib keladi, baholar darajasi esa oʻzgarmaydi.

Masalalar

1. Uzoq muddatli AS egri chizig’i Y = 3000 tengligi, qisqa muddatli AS egri

chizig’i Р = 1,0 darajasida berilgan. AD egri chizig’i tenglamasi: Y = 3M/P. Pul
taklifi (M) 1000 ga teng. Narx shoki natijasida qisqa muddatli AS egri chizig’i P =
1,5 darajasiga siljgan, uzoq muddatli AS egri chizig’i - Y = 2500. AD egri chizig’i
esa o‘zgarmagan. Qisqa va uzoq muddatdagi yangi Y va P ni aniqlang.