Yakuniy nazorat ishi

Shahar yoʼlovchi transportining texnik bazasi 

 

ShYT tizimlarining asosiy elementlarining tarkibi ularda ishlatiladigan transport 

vositalarining turi bilan – harakat tarkibi bilan aniqlanadi. Umuman olganda ShYT tizimlari 

murakkab  koʼp  tarmoqli  xoʼjaliklarni  oʼz  ichiga  oladi,  ularning  asosiy  elementlari  boʼlib, 

harakat tarkibi (HT), yoʼl inshootlari va qurilmalar (8.3.rasm), harakat tarkibi (D) ni saqlash, 

texnik  xizmat  koʼrsatish,  energiya  taʼminoti  inshootlari  va  qurilmalari  transport  ishini 

bajarish uchun harakat tarkibini (energiya bilan taʼminoti) (E) va liniyada harakat tarkibining 

harakatlanishini tashkil qilish qurilmalari (HT). 

  

 Shaharning  xususiyatlari  uning  uchun  talab  qilinadigan  ShYT  transport 

tiziminingxarakteristikasini  aniqlab  beradi  va  transport  turlarini,transport  inshootlarini  va 

harakatlanishni tashkil qilish tizimini tanlashga taʼsir koʼrsatadi. 

  

Turli  transport  tizimlarining  asosiy  elementi-harakat  tarkibi.  Harakat 

tarkibinining koʼrinishi boʼyicha relьsli v relьssiz ShYTga ajratiladi. Relьssiz deb gʼildirakli 

yurish  qismli  va  pnevmatik  gʼildirakli  harakat  tarkibi  hisoblanadi,  u  maxsus  yoʼl 

koʼrsatuvchi  qurilmalarsiz  oddiy  yoʼl  qoplamalari  boʼylab  harakatlanishi  uchun 

moʼljallangan (avtobuslar, trolleybuslar va yengil avtomobillar).  

  

Аvtobus–avtonom  elektr  taʼminotli  relьssiz  koʼcha  transporti.Аvtobuslarning 

harakatlanishi  uchun zarur energiya  yoqilgʼi zahiralaridan (benzin,  neftь, dizelь  yoki qattiq 

yoqilgʼi) ishlab chiqariladi, ular kuchlanish qurilmasi bilan birgalikda avtobusda joylashgan. 

Bu  avtobuslarning  avtonomligini,  ularning  yuqori  manevrliligini  va  shu  bilan  bir  vaqtning 

oʼzida  pasaytirilgan  ogʼirlik  xarakteristikalarini  aniqlab  beradi.  Аvtobuslar  maxsus  yoʼl 

qurilmalarini qurishni talab qilmaydi, ularning harakatini, xuddi trolleybuslarnikiga oʼxshab 

shahar  koʼchalarining  oddiy  yoʼl  qoplamasi  boʼylab  tashkil  etiladi.  Shu  sababli  avtobus 

transport tarmogʼiga kam sarf-harajatlar talab qilinadi, ular asosan yoqilgʼi shahobchalarini, 

yoʼnalishlarning  oxirgi  shahobchalarini  qurishga  va  toʼxtash  punktlarini  joylashtirilishiga 

ishlatiladi.  

---