bo‘yinchalariga ixtisoslashgan bosim ostida
aylantirish va silliqlash
uskunalarida ishlov beriladi. Payvandlash boiim ida g'ildirak markazlari
gupchaklarini flyus qatlami ostida avtomatik payvandlab qoplash uchun
maxsus qurilmalar mavjud.
Nazorat savollari
1. Gildirak juftliklari sexi nimaga moijallangan?
2. Gildirak juftliklari sexi qanday uchastkalar va boiimlardan
tashkil topgan?
3. Gildirak juftliklarini ta’mirlash texnologik jarayoni qanday
tashkil etiigan?
4. G ildirak juftliklari uchun qanday hajmlardagi ta’mirlar
bajariladi?
5. G ildirak juftliklari sexi qanday jihozlarga ega?
112
VIII BOB
DIZEL-KOMPRESSOR SEXIDA ISHLAB CHIQARISHNI
TASHKILLASHTIRISH
Zavodlarda refrijeratorli ko‘chma tarkibni ta’mirlash uchun: vagon-
dizel elektr stantsiyasining asosiy va yordamchi jihozlari va yonilg'i
apparaturasi, dizellami ta’mirlash uchun; kompressorlami, sho'r-
kremniyli tizim tarmoqlarini, issiqlik almashinuvchi apparatlami va
refrijeratorli vagonlarga sovutgich o ‘matish
asboblari va yordamchi
apparatlami ta’mirlash uchun sexlar tashkil etilmoqda. Ayrim zavod
larda ushbu sexlar dizellar va muzlatgich agregatlarini ta’mirlash
bo'yicha umumiy sexga birlashgan (keyinchalik ishlab chiqarishni
tashkil qilish shu kabi sexda o‘rganiladi).
Dizellami, kompressorlami, sho‘r-kremniyli nasoslami, sovutish
tizimlari asboblarini, radiatorlar va boshqa uskunalami zavodda ta’mir
lash paytida ular vagondan tushiriladi va sexga yuboriladi.
Sexdagi maxsus stendlarda dizellar ajratiladi, tozalanadi,
silindr
bloklari, yonilg'i apparaturalari, porshenli guruh detallari, shatunli va
asosiy podshipniklar. moylash va sovutish tizimlari, hamda boshqa
detallar va extiyot qismiari ta’mirlanadi. Agar eskirgan boisa, detallar-
ning tub sirti ham tiklanadi.
Ta’mirlash uchastkasida sovutgich agregatlarini
ajratadilar va
kompressorlami, sho‘r-kremniyli tizjmlar tarmoqlarini, sovutgich
mashinalaming yordamchi asboblarini ta’mirlaydilar.
Yordamchi agregatlar ixtisoslashgan isho‘rinlariga yoki uchastka-
larga tushadi va bu yerda ulami ta’mirlab, sinovdan olkazadilar. dizellar
va sovutgich agregatlarini yig'ish uchastkalariga jo ' natadilar.
Asosiy detallami tiklagandan so‘ng ular yana bir bor yuviladi.
bunda tozalash qiyin boigan joylarga alohida e’tibor qaratiladi (tirsakli
vallardagi surkov kanallariga, silindrlar bloklaridagi chuqurlarga va
h.k.). Ushbu maqsad uchun yuvish qurilmalaridan foydalaniladi.
113
Ta’mirlangan, tozalangan va yuvilgan detallar va qismlar yig‘ish
joyiga yuboriladi. Sexlardagi va asosiy omborlardagi yangi detallar va
tarmoqlar ham shu yerga tushadi. Maxsus dastgohlarda umumiy yigish
va ishni boshlashdan oldingi nazorat bajariladi.
Bosim ostida ishlovchi
uskunalar nazorat qoidalariga muvofiq gidravlik sinovga yuz tutadi.
T o ia yig‘ilgan va tekshirilgan dizellar va sovutgich agregatlari qayta
ishlov berish va smash uchun sinov dastgohlariga o‘rnatiladi, so'ng TNB
(OTK)ga taqdim etiladi, bo‘yaladi, qismlar butlab taxlanadi va
vagonlarni y igish uchun vagonlarni yig‘uv sexiga yuboriladi.
Ishlab chiqarfsh koiamidan kelib chiqqan holda sex boiimlaridagi
ish uzluksiz yoki turg‘un usul bo‘yicha tashkil etilishi mumkin. Uzluksiz
usul birmuncha samarali, biroq uni tatbiq etish faqat birmuncha ulkan
dasturdagi ishlardagina maqsadga muvofiq. Uzluksiz yig‘ishda dvigatel
uni har qanday holatda oson o‘rnatishga va
elektr sim yordamida oqim
joy ini ko‘ndalangiga harakatlantirishga imkon beruvchi mexanik
dastgohli aravachalarga joylashtiriladi.
Dizel va sovutish boiimlarida qismlarni va detallami yigish, sinash
va tekshirish uchun dastgohlar o‘matilgan. Agregatlari asboblarini
tekshirish, qismlarga ajratish va ta’mirlash bo‘yicha amallami bajarish
uchun sexda boiinmalar va uchastkalar ko‘zda tutilgan: qismlarga
ajratish, yuvish, tekshirish, ta’mirlash, yigish va sinash uchastkalari
bilan dizel boiim i
hamda yonilgi apparaturasi, silindr bloklari. por-
shenli guruhlar, podshipniklar, sovutish va moylash tizimlari; yuvish
uchastkalari, kompressorlami ta’mirlash, sho‘r-kremniyli tizimlar jihoz-
lari va sinov stantsiyalari bilan sovutish boiim i va boshqalar.
Sovutish boiim i ishlab chiqarish uchastkalarining tuzilishi va tarkibi.
asbob-uskunalar ro‘yxati va ishchilar ixtisosligi tainirlanayotgan
sovutgich mashinalaming (freonli yoki ammiakli). turiga bogiiqdir.
Dizel va sovutish boiimlarida dizel tarmoqlari va detallami, montaj
moslamalari va turli ko‘rinishdagi o‘matish
moslamalari, gidravlik
presslami yigish, tekshirish va sinovdan o‘tkazish uchun dastgohlar
o‘matilgan. Sovutgich agregatlar va dizellar detallarining yo'nuvchi.
114
tekislovchi, siiliqlovchi, parmaJovchi va boshqa dastgohlar, hamda
tirsaksimon va taqsimlovchi vallami joylash uchun stellajlar. sho‘r-
kremniyli yenglar, shatunli-porshenli to‘plamlar va boshqalar mavjud.
Sex 10 tonnagacha yuk ko‘taruvchi kp‘prikli kran bilan jihozlangan;
ayrim joylarda konsolli kranlar mavjud.
Zaruriy miqdordagi dastgohli va boshqa uskunalar dastgoh-soatlar
sarf-xarajatlari me’yorlariga muvofiq aniqlanadi va (8.1)
formula
bo'vicha hisoblab chiqiladi.
Dvigatellami tekshirish va sinovdan o‘tkazish uchun talab
qilinayotgan miqdordagi dastgohlar
nst
dvigatcllar. yonilg‘i va moyli
nasoslarni, gidrotizimlar quyidagi formulaga ko‘ra aniqlanadi:
Do'stlaringiz bilan baham: 
