Ya. O. Ruzmetov

G,
va 
Gy 
-
ni yuqoridagi formulaga qo'ysak u holda:
C ,i t
'* t < 
5
у
(2.11)
ko‘rinishga ega bo‘iadi:
Detallar tiklash ishlaridan o‘tgan ta’mirdan so‘ng, boshlangich 
oichamlarga ega boigach 5t va 5y yuqoridagi formula quyidagi 
ko‘rinisbga ega boiadi:
С/ /
1
< Cyiy.
(2.12)
42

---

Detallami tiklashdagi turli variantlami taqqoslashda uning uzoq 
muddatga ishlab berish qobiliyati quyidagi formula asosida topiladi:
< Q
-v yoki 
Ct s k tCt
(2.13)
bu yerda: 
kt—
qayta tiklangan detaining uzoq muddatliiik koeffitsiyenti.
Agar ta’mirlangan va yangi detal yoki turli usulda ta’mirlangan 
detallar bir xil uzoq muddatliiik ko‘rsatgichiga ega boisa, u holda: 
Gy = Gii
= 
G
12
=...,= 
Gtn, U - iy
va 
kt =
1, ga ega b o isa demak, u holda 
taqqoslanayotgan usutlaming xoh lagan bittasini qoilashdagi samarasi 
faqat qayta tiklashning tannarxiga bogiiq boiadi: U holda, qurilayotgan 
variantlami taqqoslashda qayta tiklash ishlarming tannarxi (2.11), (2.12) 
va (2.13) formulalarga ko‘ra o ‘matifadi.
Yanada yuqori aniqlikdagi hisob-kitoblar uchun texnik-iqtisodiy 
taqqoslash xarajatlarga nisbatan hisoblanadi, ekspluatatsiya bo‘yicha 
boigan barcha qo‘shimcha xarajatlar bilan birgaiikda hisoblanib, 
dklanayotgan detallaming turli xil muddatlari tufayli vujudga kelgan 
xarajatlar kam inobatga olinishi shart.
AmaHvotda mahsulotning tannarxi pul birligida belgilanadi. 
Xarajatlaming tarkibiga ko‘ra ulami zavodli, sexli va texnologik 
tannarxlarga boiinadi:
Zavodning tannarxi -
Sz
bir mahsulot uchun ketgan xarajatlar 
quy idagi formula asosida topiladi:
Sz=Sex+Sah^Sbr+Nz:
(2.14)
bu yerda: 
Sex
- sexli ishlab chiqarishning tannarxi;
Sah-
asosiy ishlab chiqarishga sarflangan xarajatlar;
S b r-
yaroqsiz mahsulot uchun yo‘qotilgan xarajatlar;
N2
- zavodning umumiy ishlari uchun kiritilgan xarajatlar.
Sexni tannarx 
Sex
materiallarga 
Sm
- sarflangan summa xarajatlari 
kabi quiilib shuningdek, 
St -
detallami tayyorlash bilan bogiiq boigan
xarajatlar (xarajatlar, texnologik tannarxini tashkil etuvchisi):
43

---

Sex = Sm + St.
(2.15)
Odatda sexli ishlab chiqarish tannarxini sanoatsozlik korxonalarida 
buxgalteriya usuiida amalga oshirilib, unda sex tannarxining umumiy 
kattaligi materiallaming sarflanishiga 
Om
bog'liq bo‘lib, korxona 
ishchilari ish haqini 
Or,
amortizatsiya va qurilmalami 
Oa
ta’mirlashga va 
sex ichki xarajatlar 
Nsex
hisob-kitob qilinadi.
Bunga ko‘ra:
Hstx 
Hsex
Sex
= 
Om+ Or+ 0 0+ Or
lOo = 
Or(l
+ lOo
) + 0 0.
(2.16)
U holda buxgalteriya usuiida aniqlangan detallaming tannai'xi shuni 
ko‘rsatadiki, sexga kiritilgan xarajatlaming o'zgarishi oylik ish haqining 
o‘zgarish darajasiga to‘g‘ri proporsional boiadi:
Zavodning tannarxi - barcha xarajatlami hisobga olgan holda 
quyidagicha hisoblaymiz:
H se x
+ 
Н г
Sz= 
Or+ 0 0+ Or+
0,+ Oe+ 
Ot+
lOo 
Zt
(2.17)