Y. Hamrayeva O‘zbek va rus tillarining qiyosiy tipologiyasi

Undovlar (Mejdometiya). Har ikkala tilda ham undovlar turli tuyg’u, sezgi, his hayajon va xitob kabilarni ifodalaydigan maxsus tovushlar va so’zlar bilan ifodalanadi. Undovlar gapda boshqa so’zlar bilan sintaktik jihatdan bog’lanmaydi, gap bo’lagi bo’la ol maydi (otlashish holatlari bundan mustasno). Shuning uchun undovlarning ma‘nosi intonatsiya bilan bog’liq.


Mavzuni mustahkamlash uchun
savol va topshiriqlar:

1. O‘zbek va rus tillaridagi ko‘makchilar o’rtasidagi asosiy farqlar nimalardan iborat?

2. 
   Rus tilidagi predloglar o‘zi birikib kelgan so’z bilan qanday moslashadi?
   

3. Rus tilida ham o’zbek tilidagi kabi sof ko‘makchilardan tashqari, ko‘makchi vazifasida keluvchi mustaqil so’zlar bormi?

4. 
   O‘zbek va rus tillaridagi bog’lovchilarga qiyosiy tavsif bering.
   
5. 
   Rus tilidagi maxsus zamon bog’lovchilari haqida gapiring.
   
6. 
   O‘zbek va rus tillaridagi yuklamalarning o‘ziga xos xususiyatlarini ayting.
   
7. 
   Rus tilida ham o’zbek tilidagidek so’zga qo‘shib yoki chiziqcha bilan yoziladigan yuklamalar bormi?
   
8. 
   O‘zbek va rus tillaridagi yuklamalarning ma‘no bo‘yoqlariga qiyosiy tavsif bering.
   
9. 
   O‘zbekcha va ruscha taqlid so’zlar o’rtasidagi tafovutlarni ayting.
   
10. 
    O‘zbek va rus tillarida mavjud boshqa turkum so’zlar haqida gapiring.
    

Informatsion­uslubiy ta‘minot,
tavsiya etiladigan adabiyotlar:

1. 
   Azizov O. Safaev A. Jamolxonov. O‘zbek va rus tillarining qiyosiy grammatikasi. T., 1986.
   
2. 
   Hamrayeva Y., Elmurodova L. O‘zbek va rus tillarining qiyosiy tipologiyasi. Qarshi: «Nasaf», 2007.
   
3. 
   Киссен И.А. Курс сопоставительной грамматики русского и узбекского языков. Т., 1979.
   
4. 
   Mahmudov N., Nurmonov A. O‘zbek tilining nazariy grammatikasi. T., 1965.
   
5. 
   Rahmatullaev Sh. О’zbek va rus tillarini qiyoslash. T., 1993; 19-22-betlar.
   
6. 
   Reshetov V.V., Reshetova L.V. Rus tili grammatikasi. Toshkent: «О‘qituvchi», 1968.
   
7. 
   Cовременный русский язык. Под ред. Белошапковой. M.: «Высшая школа», 1989.
   
8. 
   Якубова X. Практикум по сопоставительной грамматике русского и узбекского языков. T.: «Укитувчи», 1986.
   
9. 
   O‘zbek tili grammatikasi. I tom. Toshkent: «Fan», 1975.