Xızmet-kásip tárepinen kóteriliw sisteması Reje: Kirisiw Xızmet-kásip tárepinen kóteriliw sisteması Kadrlar rezervi menen islew

2.Kadrlar rezervi menen islew

Kadrlar rezervin joybarlaw xızmetkerlerdiń lawazımlarǵa kóterilip barıwın maqset etip qóyadı. Ol arnawlı bir xızmetkerler lawazımlarǵa eliriwi, almasınıwı, bosatilishining pútkil bir shınjırın islep shıǵıwdı talap etedi.

Kadrlar rezervi jobaları lawazımlardı iyelew sxemaları formasında dúzilisi múmkin. Olar túrli shólkemlerdiń ayriqsha qásiyetleri hám dástúrlerinege qaray túrme-túr sırtqı kórinislerge iye boladı. Sonı da aytıw kerek, wazıypalar shólkemlestirilgen strukturalar ushın rawajlandırıw sxemaları variantınan ibarat. Olar túrli poziciyaǵa iye bolǵan arnawlı bir shaxslarǵa qaratnadı. Jalǵız tártipte tuzib shıǵılǵan lawazımlardı iyelew sxemaları úlgili sxemalarǵa tiykarlanadı. Olar xızmetkerlerdi basqarıw xızmetlerin tárepinen shólkemlestirilgen strukturalarǵa qaratb dúziledi hám jumısshı orınlarındı iyelewdiń ulgisi variantınan ibarat boladı.
Bizdagi shólkemlerde kadrlar rezervi menen islew salasında úlken tájiriybe tóplanǵan. Endi, bul jumıs qanday ámelge asırılıp atırǵanlıǵın qaray shıǵamız.
Kadrlar rezervin qáliplestiriw procesiniń tiykarǵı basqıshları tómendegiler bolıp tabıladı:
* yuqori baslıq kadrlar quramında qaratnıp atırǵan ózgerisler rejesin tuzib shıǵıw ;
* zaxiraga kandidatlerdi aldınan tańlaw ;
* o'z-ózin bahalaw kandidatlerdiń ıskerlik, kásiplik hám jeke pazıyletlerine tiyisli informaciyalarǵa ıyelew;

* kadrlar rezervi quramın qáliplestiriw.
Rezervge kandidatlerdi tańlawda tiykarǵı kriteryalar tómendegi­ lar bolıp tabıladı:
* tegishli maǵlıwmat hám kásiplik tayarlıq dárejesi;
* odamlar menen ámeliy islew tájiriybesi;
* tashkilotchilik qábiletleri;
* shaxsiy pazıyletleri;
* salomatligining jaǵdayı, jası.
Kadrlar rezervin qáliplestiriw dárekleri tómendegiler bolıp tabıladı: maman qánigeler; bólindiler basshılarınıń orınbasarları ; tómen buwın basshıları ; óndiriste jumısshı retinde islep kiyatırǵan diplomlı qánigeler.

Shólkemlerde kadrlar rezervi toparına tańlap alıw hám kiri­ tishning arnawlı bir tártibi payda bolǵan. Bular tómendegilerden ibarat :

— kandidatlerdi tańlap alıw 35 jasqa deyingi mutaxas­ sislar arasında báseki tiykarında ótkeriledi. Bunda kandidatler ámeliy ishda ózlerin unamlı tárepten kórinetuǵın etiwgen hám joqarı maǵlıwmatlı bolıwları kerek; bul tuwrısındaǵı qarardı arnawlı komissiya qabıl etedi jáne bul qarar shólkem boyınsha buyrıq menen tastıyıqlanadi;
— hár bir xızmetker (stajer) ushın stajirovka basshısı (tiykarǵı ) hám stajirovkaning hár bir basqıshı basshısı tastıyıqlanadi. Olar hár bir basqısh daǵı stajirovkaning jalǵız tártip degi rejesin tuzib shıǵadılar ;
— kadrlar rezervine kiritilgen stajorlarning basshıları stajorning xızmet-kásip tárepinen kóteriliw sisteması basqısh -larini tabıslı ótkenligi ushın materiallıq tárepten xoshametlantiriladilar;
— stajorga onıń iyelep turǵan jańa lawazımına sáykes keletuǵın lawazım is haqısı belgilenedi, lekin, bul is haqı aldınǵısınan joqarı boladı. Usınıń menen birge, oǵan usı lawazım ushın názerde tutılǵan materiallıq xoshametlewlerdiń barlıq túrleri qollanıladı.
Basqarıw processinde atqarılatuǵın wazıypaǵa qaray basqarıw personalining úsh qatlamı : basshılar, qánigeler hám basqa xizmetkerler taypaları ajıratıp kórsetiledi.
Basqarıw personalining ajıratıp kórsetilgen gruppalarınan hár birine olar miynetiniń mazmunı, intellektual iskerlik xarakteri hám jámáát iskerligi nátiyjelerine tásir etiwi kózqarasınan ayriqsha ayrıqshalıqlar tiyisli bolıp tabıladı.
Shólkemler hám strukturalıq bólindilerdiń basshıları — basqarıw apparatı iskerliginiń barlıq eń zárúrli máseleleri maydanınan qararlar qabıl etediler. Olardıń lawazım wazıypaları sheńberine kadrlardı tańlaw hám jay-jayına qoyıw, atqarıwshılar jumısın, islep shıǵarıw buwınları hám basqarıw bólindileri iskerligin muwapıqlastırıw kiredi. Olardıń tiykarǵı waziypası
— islep shıǵarıw komandasınıń nátiyjeli miynet etiwin támiyinlew bolıp tabıladı.
Baslıq miynetiniń mánisi, basqarıw sistemasınıń iskerlik kórsetiwi hám rawajlanıw procesine ulıwma basshılıq qılıwdı támiyinlewden ibarat esaplanadi. Shártli túrde baslıq miynetiniń ush strukturalıq bólegin ajıratıp kórsetiw múmkin: islep shıǵarıw, sociallıq-ekonomikalıq hám shólkemlestirilgen-basqarıw miyneti. Baslıq miynetiniń ayriqsha tárepi sonnan ibarat, islep shıǵarıw, ekonomikalıq, texnikalıq jáne social wazıypalardı ol tiykarınan shólkemlestirilgen tárepten sheshedi, usı wazıypalardı sheshiwi kerek bolǵan xızmetkerlerge tásir kórsetedi.
Baslıq miynetiniń ózgesheligi usınıń menen belgilenediki, ol basqarıwdıń zárúrli funksiyasın — basshılıq funksiyasın ámelge asıradı. Bunda basqarıw sisteması onıń ayırım buwınların muwapıqlastırıw jolı menen birden-bir bir pútkil etip birlestiriw wazıypasın hal etedi.
Jámááttiń jetekshisi bolǵan baslıqǵa zamanagóy qarawdıń ayriqsha ózgesheligi sonnan ibarat, ol shólkem degi izbe-iz ózgerislerdiń tiykarǵı baslamashıları retinde innovciyalıq shólkemlestirilgen mádeniyat tasıwshısı retinde kórinetuǵın boladı. Házirgi zaman basshısınıń eń zárúrli qásiyetleri: kásiplik omilkorlik, óz artınan jámáátti ergashtira alıw qábileti, jaqsı psixologiyalıq ıqlımdı payda etiw hám qollap-quwatlawdan ibarat esaplanadi.
Basqarıw personalida ajıratıp kórsetiletuǵın ekinshi gruppa - qánigeler bolıp, olar basqarıwǵa tiyisli qararlar tayarlaw hám islep shıǵıw funksiyasın atqaradılar. Bular qánigelesken xızmetkerler bolıp, islep shıǵarıw procesin berilgen waqıt yamasa aralıq dawamında xarakteristikalaytuǵın informaciyanı qayta islew hám analiz qılıwdı támiyinleydiler.
Olar analitik maǵlıwmatlar tiykarında islep shıǵarıw yamasa basqarıw xarakterindegi ayırım funksional máselelerdi sheshiw variantların islep shıǵıwdı támiyinleydiler. Basqarıw qánigeleri basqarıw funksiyaları hám olardıń kásiplik tayınlıǵı kózqarasınan klassifikaciyalanadı. Qánigeler toparına injenerler, ekonomistler, esapshılar (buxgalterlar), yuristlar hám sol sıyaqlılar kiredi.
Basshılar hám qánigeler iskerligin támiyinlew menen baylanıslı bolǵan túrme-túr islerdi orınlawshı xızmetkerler «boshqa xizmetkerlar» qatlamına kiredi. Olar, ádetde, basqarıwǵa tiyisli ayırım ilajlar boyınsha gruppalarǵa bólinediler. Olar quramına xatkerler, tekst kóshiriwshiler, texniklar, laborantlar hám basqa shaxslar kiredi. Olardıń tiykarǵı waziypası — basshılar hám qánigelerge basqarıwǵa tiyisli qararlar islep shıǵıw hám ámelge asırıwda informaciya xızmeti kórsetiwdi ámelge asırıwdan ibarat.
Házirgi waqıtta, óndiristiń natiyjeliligi kóp tárepten shólkemdi basqarıwshı personalning kúndegilik jumısları natiyjeliligi menen belgilenedi. Óz gezeginde, basqarıw personali iskerliginiń natiyjeliligi onıń miynetin aqılǵa say shólkemlestiriw menen támiyinlenedi. Islep shıǵarıw jámáátinde basqarıw personali miynetin shólkemlestiriwdi jetilistiriw:
a)jamoani basqarıw daǵı miynet bólistiriwi formaların úyreniw hám analiz etiwge;
b) jumıs orınlarındı shólkemlestiriwge;
v) islerdi orınlaw usıllarına ;
g) texnika qurallarından hám miynetti ilimiy tiykarda shólkemlestiriw (MIT) dıń basqa strukturalıq bólimlerinen paydalanıwǵa tiykarlanadı.