Xxi аср биотехнология ютуқлари ва истиқболи

Ўстириш
Биосинтез жараёнини турлари:
1. Даврий;
2. Ярим даврий;
3. Узлуксиз;
4. Кўп циклли.
Ўстириш
Микроорганизмларни ўсиши ва ривожланиши фазалари 6 босқичдан иборат:

• Мослашув, адаптация ёки лаг-фаза.
• Тез ўсиш (ўтиш) фазаси.
• Логарифмик фаза (экспоненциал фаза).
• Ҳужайрани ўсишини секинлашувчи фазаси.
• Стационар фаза.
• Ҳужайрани нобуд бўлиш фазаси.

2. Ярим даврий жараён ёки бошқарилувчан ферментация:
Даврий ферментациядан шуни билан фарқ қиладики, бу усулда ферментация қилинганда, ферментерга ҳар хил озуқа моддалари (углерод, азот манбаълари) қўшиб борилади, жараённи рН кўрсатгичи бошқариб турилади, ферментацияни маълум босқичида мақсадли моддани ўтмишдошлар қўшилади. Бу усул, иқтисодий фойдали, чунки етарли миқдорда махсулот олинади.
3. Узлуксиз ферментация жараёни:
Биосинтез жараёнида ферментердан маълум миқдорда культурал суюқлик олиниб, уни ўрнига шунча миқдорда озуқа муҳити солиб турилади. Қуйиб олинган культурал суюқлик бошқа ферментерга ўтқазилиб, экув материали сифатида ишлатилиши ҳам мумкин. Бу жараён доимо қайтарилиб турилади. Керакли миқдорда ферментерлар ишлатиб ва культурал суюқликни бир қисмини бир ферментердан, бошқасига ўтқаза бориб, ёпиқ ҳалқа ҳосил қилиш мумкин. Бу усулни устувор томони – экув материали тайёрлаш босқичи қисқаради.
Ўстириш_4._Кўп_циклик_жараён'>Ўстириш
4. Кўп циклик жараён:
Ферментация жараёнини охирида, культурал суюқликни 90% ферментердан қуйиб олинади ва қолган 10% − экув материали вазифасини бажаради.
Ўстириш
Биореакторлар
Биотехнологик жараёнларнинг асосий ускунавий элементини биореакторлар ёки ферментерлар ташкил қилади. Биореакторларнинг вазифаси микроорганизмларни ўстириш, биомасса йиғиш ва мақсадли махсулотни кўпайтиришдан иборатдир. Биореакторлар юқори сифатли пўлатдан ёки баъзида титандан ясалади. Биореакторнинг ички юзаси жуда силлиқлаштирилган бўлиши шарт.
Асосан ишлаб чиқаришда вертикал ферментёрлар ишлатилиб, улар ҳар хил ҳажмда (кичик ҳаждагиси 1 л дан 10 л гача, ўртача ҳажмдагиси 10 л 1000 л гача ва катта ҳажмдагиси 1000 л дан ортиғи) ишлатилади.