Xvi bob. O ilaning konstitutsiyaviy asoslari

3-§.  Ma'muriy-hududiy  birliklarni  tashkil  etish,  tuga- 

tish  tartibi

Konstitutsiyaning  69-moddasida:  “Q oraqalpog'iston  Respub­

likasi,  viloyatlar,  Toshkent  sh ah rin in g   chegaralarini  o'zgartirish, 

shuningdek  viloyatlar,  shaharlar,  tu m a n la r  tashkil  qilish  va  ularni 

tugatish  O'zbekiston  Respublikasi  Oliy  M ajlisining  roziligi  bilan 

amalga  oshiriladi”,  —  deb  belgilangan.

Viloyatlar,  tumanlar,  shaharlarni  tashkil  qilish,  qo'shib  yubo- 

rish,  tugatish,  mamlakat  iqtisodi,  boshqaruv  sam arasi,  fuqarolar­

ning davlat  hokimiyati  organlariga  murojaat  qilishning  qulay-noqu- 

layligi  hisobga  olinib,  um um m anfaatlar  ko'zlangan  holda  amalga 

oshiriladi.  Shuning  uchun  ham  bu  m a salan ing   asosi  Konstitutsi­

yada  belgilangan.

Konstitutsiyaning  69-moddasida:  “Qoraqalpog'iston  Respub­

likasi,  viloyatlar,  Toshkent  shahrining,  chegaralarini  o'zgartirish, 

shuningdek,  viloyatlar,  shaharlar,  tu m an lar  tashkil  qilish  va  ular­

ni  tugatish  O'zbekiston  Respublikasi  Oliy  Majlisining  roziligi  bi-

262

www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Ian  am alga  oshiriladi  , 

deb  belgilangan  qoidalar,  birinchidan, 

Qoraqalpog  iston  Respublikasining,  viloyatlarning,  shaharlarning 

chegarasini  o'zgartirish  masalasini,  ikkinchidan,  viloyatlar,  shahar- 

lar,  tum an larn i  tashkil  qilish,  uchinchidan,  ularni  tugatish  (qo'shib 

yuborish)  masalalarini  qanday  hal  qilish  tartibini,  asoslarini  bel­

gilagan.  H ar  uchala  holatda  ham  bu  hududiy  birliklarning  chega­

rasini  o'zgartirish,  yangidan  tashkil  qilish,  tugatish  masalasi  Oliy 

Majlisning  roziligi  bilan  hal  qilinishi  belgilangan.

O'zbekiston 

Respublikasi 

Konstitutsiyasining 

78-moddasi 

10-bandiga  asosan,  O'zbekiston  Respublikasining  m a’muriy-hudu- 

diy  tuzilishi  masalalarini  qonun  yo'li  bilan  tartibga  solish,  chega- 

ralarini  o'zgartirish  Oliy  Majlis  palatalarining  birgalikdagi  vakolat- 

lari  qatoriga  kiritilgan.  Ya’ni,  m a’muriy-hududiy tuzilish  va  ularning 

chegarasini  o'zgartirish  faqat  qonun  yo'li  bilan  hal  qilinadi.

2012-yil  12-oktabrda  o'tkazilgan  islohotlar  natijasida  ushbu 

qonunning  mazmun-mohiyati  tubdan  o'zgardi.  Ya’ni,  O'zbekiston 

Respublikasining  “Geografik  obyektlarning  nomlari  to'g'risida”gi 

Qonuni  qabul  qilinishi  munosabati  bilan  1996-yil  30-apreldagi  qo­

nunning  nomi  “O'zbekiston  Respublikasida  m a’muriy-hududiy  tuzi­

lish  masalalarini  hal  etish  to'g'risida”  deb o'zgartirildi.  Shuningdek, 

undagi  toponomik  obyektlarga  nom  berish  va  ularning  nomlarini 

o'zgartirish  m unosabatlariga  oid  normalar  chiqarib  tashlandi.  Bu 

m unosabatlar  “Geografik  obyektlarning  nomlari  to'g'risida”gi  Qo­

nun  bilan  tartibg a  solinishi  belgilandi.

Unga  asosan,  viloyatlarni  tuzish,  tugatish  Vazirlar Mahkamasi- 

ning  taklifiga  muvofiq  Oliy  Majlis  tomonidan  amalga  oshiriladi.

Tumanlarni  tuzish  va  tugatish  tegishli  viloyat  va  Toshkent  sha- 

har  hokimlarining  iltimosiga  ko'ra  Vazirlar  Mahkamasi  tomonidan 

kiritilgan  taklifga  asosan  Oliy  Majlis  tomonidan  amalga  oshiriladi.

Qishloqlar,  ovullar  tuzish  va  tugatish  tegishli  tuman  hokim­

larining  iltimosnomasiga  asosan  xalq  deputatlari  viloyat  Kengash- 

lari  tomonidan  am alga  oshiriladi.

Qoraqalpog'iston  Respublikasida  tumanlarni  tuzish  va  tuga­

tish  Qoraqalpog'iston  Respublikasi  hukumatining  taklifiga  muvofiq 

Jo'qorg'i  Kenges  tomonidan  O'zbekiston  Respublikasi  Oliy  Maj- 

lisining  roziligi  bilan  amalga  oshiriladi.  Qishloq  va  ovullarni  tuzish

2 6 3

www.ziyouz.com kutubxonasi

---

va  tugatish  Qoraqalpog'istonda  tu m a n   hokim larining  iltimosno- 

m asiga  asosan  Jo‘qorg‘i  Kenges  tom onidan  am alg a  oshiriladi.

Qoraqalpog'iston  Respublikasining  chegarasi  faqat  uning  ro- 

ziligi  bilan  Jo'qorg'i  Kenges  qaroriga  asosan  Oliy  Majlis  tomo­

nidan  o'zgartirilishi  mumkin.

Viloyatlar  va  tu m a n la rn in g   chegarasini  o'zg artirish   tegishli 

viloyatlar  va  Toshkent  shahri  hokim larining  iltim osnom asiga  aso­

san  O'zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  M a h k a m a s in in g   taklifiga 

ko'ra  Oliy  Majlis  tomonidan  am alg a  oshiriladi.

Qoraqalpog'iston  Respublikasida  tu m a n la rn in g   chegarasini 

o'zgartirish  tegishli  tu m an   hokim larining  iltim osnom asiga  asosan 

Qoraqalpog'iston  Respublikasi  h u k u m a tin in g   taklifiga  muvofiq 

Jo'qorg'i  Kenges  tomonidan  am alga  oshiriladi.

Qishloqlar,  ovullar  cheg arasini  o'zg artirish ,  aholi  punktla- 

rini  birlashtirish  tegishli  tu m a n   hok im larin ing   iltim osnom asiga 

aso san   xalq  deputatlari  viloyat  Kengashlari  tom onidan,  Q ora­

qalpog'iston  Respublikasida  esa  -   Jo'qorg'i  K enges  tom onidan 

am alga  oshiriladi.

M a ’muriy-hududiy  birliklarning  markazlarini  belgilash,  ko'chi- 

rish  ham  qonun  asosida  am alga  oshiriladi.

Qoraqalpog'iston  Respublikasining  poytaxtini  belgilash  va 

ko'chirish  O'zbekiston  Respublikasi  Oliy  M ajlisining  roziligi  bilan 

Jo'qorg'i  Kenges  tomonidan  am alga  oshiriladi.

Viloyatlarning  ma’muriy  markazini  belgilash  va  ko'chirish  te­

gishli  viloyat  hokimlarining  iltimosnomasiga  aso san   O'zbekiston 

Respublikasi  Vazirlar  M ah k am a sin in g   taklifiga  muvofiq  Oliy  M aj­

lis  tomonidan,  tumanlar,  qishloqlar,  ovullarning  m a ’muriy  m arkaz­

larini  belgilash  va  ko'chirish  tegishli  tu m an   hokim larining  iltimos­

nomasiga  asosan  xalq  deputatlari  viloyat  Kengashlari  tomonidan, 

Qoraqalpog'iston  Respublikasida  esa  -   Jo'qorg'i  Kenges  tomonidan 

amalga  oshiriladi.

Shaharlarning  chegaralarini  belgilash  va  kengaytirish  tegish­

li  viloyat,  tegishli  shahar  hokim larining  iltimosnomasiga  asosan 

O'zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  M ah k a m a sin in g   taklifiga  mu­

vofiq  Oliy  Majlis  tomonidan  am alga  oshiriladi.

264

www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Qoraqalpog  iston  Respublikasida  shaharlarning  chegaraiarini 

belgilash  va  kengaytirish  tegishli  tum an  va  shahar  hokimlari- 

ning  iltimosnomasiga  asosan  Qoraqalpog'iston  Respublikasi  hu- 

kumatining  taklifiga  muvofiq  Jo ‘qorg‘i  Kenges  tomonidan  amalga 

oshiriladi.

S h ah arch a larn in g   chegaraiarini  belgilash  va  kengaytirish  te ­

gishli  tu m an   va  sh ah ar  hokimlarining  iltimosnomasiga  asosan 

xalq  deputatlari  viloyat  Kengashlari  tomonidan,  Qoraqalpog'iston 

Respublikasida  esa  —  Jo ‘qorg‘i  Kenges  tomonidan  amalga  oshi­

riladi.

Qoraqolpog'iston  Respublikasida  shaharlarni  Respublika  bo'y- 

sunuvidagi  shah arlar  turkum iga  kiritish,  ularni  qayta  tuzish 

Qoraqalpog'iston  Respublikasi  hukumatining  taklifiga  muvofiq 

Jo‘qorg‘i  Kenges  tomonidan  amalga  oshiriladi.

Tuman  bo‘ysunuvidagi  shaharlar  tarkumiga,  qoida  tariqasida, 

kamida  olti  m ing  aholisi  bo'lgan,  sanoat  korxonalari  va  rivojlangan 

infrastrukturasi  mavjud  shaharchalar,  aholi  punktlarini  kiritish 

mumkin.  S h ah ar  yoki  aholi  punktini  shunday  punktga  kiritish 

uchun  m a’lum  miqdorda  aholiga  ega  bo'lishi,  iqtisodi  normal  ri­

vojlangan  va  tegishli  rivojlanishini  ta ’minlaydigan  darajada  infra- 

stru k tu rag a  ega  bo'lishi  kerak.