|
211-19 Xushvaqov Azizbek
Mavzu: Biznes faoliyatida marketing
Marketing - iste’molchilar muammolarini anglash va bozor faoliyatini tartibga solishga va maksadga yo‘naltirishga jarayon xisoblanadi. Turli xil mulk shaklidagi kichik biznes korxonalari ishlab chikarish, sotish faoliyati marketing rejasi bilan o‘zaro yaqindan bog‘langan bo‘lishi kerak. Marketing konsepsiyasi bozorda kichik biznes korxonasining umumiy yutuqlarini ta’minlash nuqtai nazaridan uning faoliyatining barcha soxalarida qarorlar qabul qilishini ko‘zda tutadi. Bu xolat tashkiliy, boshqaruv va sotish ishlarining xar xil turlarida o‘z aksini topishi kerak.
Kichik biznesdagi xo‘jalik yurituvchi subyektlar har doim aniq haridorni mo‘ljal qilib quyidagi savollarga javob topishlari kerak: Qancha? Kay darajada sifatli? Nimadan? Qachon mahsulot ishlab chiqarilishi kerak? Bundan ma’lumki kichik tadbirkorlik tarkiblari soni, sifati va vaqt o‘lchamlari bo‘yicha cheklanganligidan kelib chiqadi. Ular bozorni egallash uchun amalga oshirayotgan xo‘jalik operatsiyalarining harajatlarini haridorlar uchun olib boriladigan raqobat kurashida yutib chiqish uchun kamaytirib borishlari zarur. Natijada potensial haridor uning taklif etgan tovarini harid qiladi. Bu muammoni yechishda marketing muhim dastak hisoblanadi. Marketing (inglizchadan market - bozor) - bu mahsulotni ishlab chiqarishdan boshlab toki uni sotishni tashkil etilishigacha bo‘lgan majmuaviy tizimdir. U aniq haridorlarni talabini qondirish, bozorni o‘rganish va oldindan ko‘ra bilish asosida foyda olishga mo‘ljallangan.
Kichik biznes korxonalarining bozorga chiqargan maxsulotlari xolatiga qarab marketingning quyidagi turlari qo‘llanilishi mumkin: konversion marketing, remarketing, qo‘llovchi, taraqqiyot toptiruvchi, rag‘batlantiruvchi, sinxron marketing. Kichik biznesda marketingni samarali ishlash shartlari quyidagilardan iborat: taraqqiy topgan bozorni mavjudligi, ishlab chiqaruvchini erkinligi, axborot to‘plash tizimini barcha uchun tushunarligi, tadbirkorlarning tayyorlanganligi va xokazo.
Kichik shakldagi xo‘jalik yuritish subyektlarini kundalik amaliyotida marketingni strategik masalalarini amalga oshirishni quyidagi yo‘nalishlarida olib boradi: eng ko‘p axborotni bozorni egallab turgan muhit to‘g‘risida o‘z vaqtida olish va uni to‘g‘ri tahlil qilish; marketing maqsadlarini to‘g‘ri qo‘yish va ularga erishishning asosiy yo‘llari; resurslarni maqsadlar bilan, maqsadlarni esa iste’molchilar talabi bilan maqbul birlashtirish; mahsulot turi va assortimentini bozor talabini yuqori darajada qondirish uchun shakllantirish; jamoa bilan ishlash, shaxsiy tadbirkorlik faoliyatini potensial haridorlar, ishlovchilar orasida tan olish va qo‘llashga erishish uchun tashviqot ishlarni olib borish; bozorda sotish tarmog‘ini bunyod etish orqali, reklamalar, sotuvni rag‘batlantiruvchi tadbirlarni o‘tkazish, sotuvchi vositachilarni, o‘z haridorlarini va bozor maydonini topish uchun harakat qilish; marketing tizimini yangi firma sharoitiga moslashtirish uchun kundalik boshqaruv ishini tashkil etish
KEYS
Bir kompaniyada mahsulotni ishlab chiqarish hajmi sotish hajmidan katta bo’lib ketdi. Yani kompaniya 1 oyda 100 mingta telefon mahsulot ishlab chiqarilsa ulardan bor yo’g’i 10mintasi sotilyapti. Aytalik kompaniya o’zining mahsulotini juda sifatli chiqaradi. Ammo uning mahsulotlari yaxshi sotilamayapti. Shunda muammo uning mahsulotlarini hali ko’pchilik bilmasligida yoki istemolchilarning xohishlariga mos mahsulot chiqmayotganda bo’lishi mumkin. Endi bu yerda bozor iqtisodiyotini o’rganiladi. Istemolchi aynan qanday mahsulot hohlayotganin aniqlanadi. Masalan arzon va quvvati uzoqqa yetadigan telefon istemolchilarga kerak bo’lsa. Mahsulotni istemolchining talabiga mos qilib moslashtirialdi. Undan keyin to’g’ri reklama qilinadi. Shu orqali istemolchilar kompaniya mahusloti bilan tanishadi va ularga kerakli mahsulotni olishni boshlaydi. Shu orqali shu kompaniyaning biznesi rivojlanishi mumkin. Marketingni o’rni qanchalik ko’p mahsulot ishlab chiqarilmasin va qancha ko’p ishlab chiqarishga mablag’ sarflanmasin baribir agar istemolchiga yoqmasa yoki u haqida istemolchi habari bo’lmasa mahsulotlarni istemolchilar sotib olmaydi.
TEST
1. Marketing rejasi nima?
A. marketing strategiyasi yoritilgan xujjat
B. * maqsadlar, marketing strategiyasi, marketing kompleksi dasturi, sotish dasturi hamda iqtisodiy xisob kitoblar yoritilgan xujjat
C. maqsadlar, marketing strategiyasi va sotish dasturi yoritilgan xujjat
D. marketing taktikasi yoritilgan xujjat
2. Marketing rejasi qanday maqsadlarda tuziladi?
A. Korxonaning faoliyatini bozordagi holat bilan muvofiqlashtirish uchun
tuziladi;
B. Faoliyatni amalga oshirish uchun yo’llanma, faoliyati natijalarini istiqbollash
qurolidir;
C. Rakobatchilarni va xaridorlarni taxlil qilish maksadida;
D. Korxonaga pul mablaglarini jalb etish uchun xizmat kiladi.
3. Marketing kompleksi nima?
A. * bu bozorga tovar boshqarish uchun zarur bo`lgan marketingning optimal birikmasidir
B. marketingni tovar va narx sotish yig‘indisi
C. bozordagi taqsimot va aloqa kanallari yig'indisidir
D. marketingni tovar va siljitish yig‘indisidir
4. Marketingda boshqarish jarayonlari nimalardan iborat?
A. bozorni tahlil qilishdan
B. * bozor tahlili, maqsadli bozorlarni tanlash, marketing kompleksini ishlab chiqarishhamda marketing chora-tadbirlarini hayotga tadbiq etishdan
C. marketing chora-tadbirlarini hayotga qo`llashdan
D. raqobatchini tahlil qilishdan
5.Marketing bu-….
A.*iste’molchilar muammolarini anglash va bozor faoliyatini tartibga solishga va maksadga yo‘naltirishga jarayon xisoblanadi.
B.Reklama berish.
C.Kompaniyani boshqarish.
D.Ishchilarning ish haqini nazorat qilish.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
