Xurramov Qudrat Kabinet kutubxonasi va bibliografik ishi

Xurramov Qudrat 
— o‘lkashunoslik kartotekasi; 
— maxsus kartotekalar (badiiy asarlar sarlavhalarining kartotekasi, taqrizlar, 
shaxslarga oid, tasviriy san’at asarlari kartotekasi va boshqalar). 
Kichik kutubxonalarda, asosan, alifbo va sistemali katalog, mavzuli 
kartotekalar tashkil qilingan. Viloyat axborot-kutubxona markazlarida alifbo, 
sistemali, o‘lkashunoslik kartotekasi, badiiy asarlar sarlavhalari kartotekasi va 
mavzuli kartotekalar mavjud. Oliy o‘quv yurti kutubxonalarida ham, asosan, alifbo 
va sistemali, predmet kataloglari va mavzuli kartotekalar tashkil etiladi. Musiqa 
bo‘limlari mavjud kutubxonalarda qo‘shiqlar kartotekasi, izonashrlar kartotekasi, 
nashr etilmagan asarlar kartotekalari, xorijiy tillarda nashr qilingan asarlar yoki 
o‘zbek mualliflari asarlari kartotekasi, madaniyat va san’at masalalari bo‘yicha 
kartotekalar tashkil etilgan. Kartotekalar tizimi gazeta, jurnal va to‘plamlar, 
davomli va davriy nashrlar, ayrim nodavriy nashrlar mazmunini ochib berishga, 
ayrim mavzular va muammolar, o‘lka hayoti, asarlarning alohida janrlari va turlari 
haqida ma’lumot berishga qaratiladi. 
Dunyo miqyosida to‘la axborot to‘plash va saqlash uchun kutubxonalarda 
tashkil etilayotgan katalog va kartotekalar muntazam to‘ldirib borilishi, bir-birini 
to‘ldirishi, o‘zaro bog‘liq bo‘lishi talab etiladi. Bu yagona yo‘naltirish tizimi yoki 
alifbolipredmet ko‘rsatkichi yordamida amalga oshiriladi. Alifbo-predmet 
ko‘rsatkich (APK) muntazam ravishda yangi tushunchalar, shaxsga oid rubrikalar 
bilan to‘ldirib boriladi. Bu uning sifatini oshiradi, axborotni qidirish, to‘la 
ma’lumotga ega bo‘lish, katalog va kartotekalar tizimidan unumli foydalanishning 
samarasini oshiradi. 
An’anaviy katalog va kartotekalar tizimi kutubxona MBAning bir qismi 
bo‘lib, o‘zida rejali tashkil etilgan, o‘zaro bog‘liq va bir-birini to‘ldiruvchi 
kartochkali katalog va kartotekalarni aks ettiradi. Katalog va kartotekalarning bir-
biridan farqi shundaki, katalog aynan olingan kutubxona fondini to‘la aks ettiradi. 
Kartoteka shu fonddan olingan maqsadga qaratilgan, tuzilayotgan kartotekaning 
yo‘nalishiga mos bo‘lgan qisminigina aks ettiradi. Bundan tashqari, kartotekalar 
kutubxonada mavjud bo‘lmagan, ammo olingan mavzu bo‘yicha boshqa 

---