Xujayra muxandisligi. Reja

Uchinchi yo’nalish – ajratib olingan to’qimalarni ko’paytirish va ekuv materiallarini viruslar va boshqa patogenlardan sog’lomlashtirish maqsadida ishlatish. Bu usul, o’simliklarni klonal mikroko’paytirish deyiladi va bitta meristemadan yiliga yuz minglab o’simlik olish imkonini beradi.
I-bosqich (1892 – 1902 yillar) – Xaberlandt, Fexting, Rextiger kabi nemis olimlarini nomlari bilan bog’liq. Ular saxaroza eritmasida xar xil o’simliklar to’qimalarini o’stirishga urinib ko’rishgan, ammo o’simliklarni o’sishi kuzatilmagan. Faqatgina qoqi o’tini va tol daraxtini poyalarini sigmentlari uchun birlamchi kallus olingan va kallusgenezga aylanishi mumkin bo’lgan segmentin eng kichik razmeri aniqlangan. Eksperimental muvaffaqiyatlarga yetaolmasdan bu olimlar qator g’oya va gipotezalar yaratganlar. Bu g’oya va gipotezalar ancha kechiroq o’z tasdiqini topgan. Masalan, Xarerlandt xar qanday tirik o’simlik hujayrasini totipotentligi ya’ni hujayralarni ma’lum sharoitda o’stirilganda o’zini rivojlanish potensialini namoyon qilishi va butun o’simlik hosil bo’lishiga boshlashi haqida gipoteza e’lon qilgan edi
Xaberlandt
II-bosqich (1902-1922 yillar) – xayvon to’qimalarini o’stirish uchun birinchi ozuqa muhiti yaratilganligi bilan nishonlanadi. Bu ozuqa muhitlari tabiiy bo’lib, tarkibida qon plazmasi (qonni suyuq qismi) va kurtak suyuqligi saqlagan. Ajratib olingan o’simlik to’qimalarini o’simlik ekstraktlari saqlagan sun’iy ozuqa muhitida o’stirib ko’rish muvoffaqiyatsiz chiqqan, chunki eksperimentlarda yuksak o’simliklarni o’sish faolligini namoyon qilishga to’g’ri kelmaydigan hujayra va to’qimalaridan foydalanilgan.
III-bosqich (1922 – 1932 yillar). Bu davrda bir-birlari bilan bog’liq bo’lmagan holda Amerikalik olim V.Robins va nemis olimi Kotte qattiq ozuqa muhitida pomidori va makkajo’xori ildizi uchidagi meristemalarni o’stirish mumkin ekanligini namoyish qilganlar. Ammo, ma’lum vaqt o’tgach, o’simlik to’qimalari qo’ng’ir rangga kirib, xalok bo’lganlar. O’simliklarni to’qimalarini o’stirish metodii rivojlanishi – 1932 yildan boshlangan.