Xujalik mablaglarini turkumlang Хo’jalik mablag’lari va ularning manbalari tasnifi

Buxgalteriya balansi asosida xo'jalik mablag'lari, ularning 
manbalari tarkibi va tarkibiy tuzilishining tahlili
Buxgalteriya balansi korxona mulki, kapitali va majburiyatlari hajmini 
m a ’lum sanaga aks ettiruvchi m axsus jadvaldir. U ikki qismdan iborat bo'lib. 
u n in g aktiv qismida korxonaning asosiy va ayianm a mablag'lari (mulki), 
passiv qism ida kapitali va majburiyatlari aks ettiriladi. Balansning aktiv va 
passiv tom onlari o'z aro teng bo'ladi.
B uxgalteriya balansi, o'z navbatida, balans-brutto va balans-netto turlariga 
b o i i n a d i . X o'jalik m ablag'larini boshlang'ich qiymati bo'yicha o'z ida aks 
ettiruvchi balans brutto deb ataladi. Xo'jalik m ablag'larni haqiqiy (qoldiq) 
qiymati bo'yicha aks ettiruvchi balans 
balans-netto
deyiladi. Xo'jalik mab- 
la g 'larin in g boshlang'ich qiym atidan ularning eskirish summasini chegirib 
tashlash orqali haqiqiy qiymati aniqlanadi.
Korxonaning moliyaviy holatini ifodalovchi barcha ko'rsatkichlar buxgalteriya 
balansi - netto moddalari asosida aniqlanadi va tahlil qilinadi. Buxgalteriya 
balansi aktividagi moddalar «Mablag'larni pul shakliga aylanish tezligi (likvidlik
132

darajasi)» belgisi bo'yicha, passividagi moddalar esa «Majburiyatlarning to‘lov 

muddati darajasi» belgisi bo‘yicha maxsus guruhlarga bo‘lib o'rganiladi. Buni 
quydagi balans shaklidan ko‘rish mumkin.
Buxgalteriya balansi
A ktiv m ulkning guruhlari
Yil
boshiga
Yil
oxiriga
Passiv 
M ulk m anbalarining 
guruhlari
Yil
boshiga
Yil
oxiriga
1
. O 'z o q m uddatli aktiv- 
lar ({,/)
1
. 
0
‘z m ablag'larining 
manbalari (
X)
2. Joriy aktiv v | ar