Xudoyorxon saroyi

Qarshi davlat unversiteti ijtimoiy fanlar fakulteti Tarix yo’nalishi 2-kurs 019-3-guruh talabasi Mamatg’aniyev Shaxzodning O’zbekiston madaniyati va san’ati fanidan tayyorlagan BUKLETI Mavzu: Farg’ona vodiysidagi me’moriy yodgorliklar

. Farg’ona viloyati turli mamlakatlardan kelgan odamlarni go’zal tabiati,, ko’p asrlik milliy an’ana va tarixiy obidalari bilan o’ziga jalb etmoqda. Tarixiy obidalar: Jomiy arxitektura majmuasi, Qo’qon shahridagi Muqimiy uy-muzeyi, Rishton tumanidagi Al-Roshidoni maqbarasi, Farg’ona shahridagi mahalliy tarix muzeyi, “Burxoniddin Marg’iloniy” arxitektura majmuasi. Bundan tashqari, O’zbekistonda Oqsuv va Ko’ksuv tog’lari orasida dengiz sathidan 1500 metr balandlikda joylashgan Shohimardon kabi go’zal va noyob tabiiy joylar mavjud. Farg’ona shahri Markaziy Osiyodagi eng qadimiy madaniy yodgorliklardan biridir. Tarixi 1877-yildan boshlanadi. Shaharda diqqatga sazovor joylariga ko’p sonli bog’ va bog’lar, 10-asrning buyuk astronomi Ahmad Farg’oniy haykali va mahalliy muzeyi kiradi. Farg’ona muzeyining fondida 80 mingdan ziyod eksponat mavjud. Farg’ona viloyatining 88 km. g’arbida joylashgan Qo’qon shahri diqqatga sazovor joylari bilan qiziqish uyg’otadi. 1871-yili 4 gektar maydonda qurilgan so’nggi hokimi Xudoyorxon saroyi bizga qadimiy Qo’qonning buyukligini eslatib turadi. Dastlab, saroy majmuasi 7 ta binodan iborat edi undan faqat ikkitasi saqlanib qolgan. Bugungi kunda shahar tarixi va madaniyati haqida hikoya qiluvchi mahalliy tarix muzeyi mavjud. Muzeyda 30 mingga yaqin eksponat bor. Qo`qon ipak matolari, shuningdek, G’arbiy Evropa, Rossiya va O`zbekiston ustalari tomonidan yaratilgan arxeologik topilmalar, qo’lyozmalar va noyob litografik nashrlar mavjud. Bundan tashqari bu qayerda XIX asrning boshlaridagi Qo’qon xonlari qabri, XIX asr boshidagi Jome’ masjidi, Amir madrasasi va Norbo’tabiy madrasasi joylashgan.

Xudoyorxon saroyi

Xudoyorxon oʻrdasi - Qoʻqondagi meʼmoriy yodgorlik (19-asr 2-yarmi); Qoʻqon xoni Xudoyorxon qurdirgan. Meʼmor va muhandis Mir Ubaydulla loyihasi va rahbarligida bunyod etilgan; ustalardan Mulla Suyarqul, Solixoʻja va buxorolik usta Fozilxoʻjalar qatnashgan, koshinlarini rishtonlik kulol usta Abdulla mahorat bilan bajargan. Xudoyorxon oʻrdasi toʻgʻri toʻrtburchak tarhli (68x143 m) boʻlib, sunʼiy tepalikka baland gʻishtin poydevorli qilib qurilgan: xon qarorgohi, oʻrda ahli yashaydigan hamda turli maqsadlarda foydalaniladigan 100 ga yaqin kattakichik xonalar, ichki-tashqi hovlilardan iborat boʻlgan. Birinchi hovlida ayvon, koʻrinishxona, xazinaxona, alohida saxdli masjid, markazda xon qarorgohi (shohnishin), salomxona, xoʻjalik binolari, ikkinchi hovlini uning sahni bilan bogʻlangan haram va xos xonalar egallagan; haramxonalari bezaklari odmi boʻlib, asosan, quyma ganch ishlatilgan, haramxonalariga ayvonchaga oʻxshash oʻtish joylari orqali kirilgan.

Dahmai shohon maqabarasi

Dahmai Shohon" hukmdorlar maqbarasi - bu Qo‘qon hukmdorlari Norbo‘tabiy va uning avlodlari dafn etilgan majmuadir. 1822 yili, Umarxon o‘limidan keyin qurilishni uning xotini o‘z davrining mashhur shoirasi Nodirabegim davom etirgan. Qurilish 1825 yil oxirlarida tugatilgan. Majmua 3 qismdan iborat: gumbazli xona peshtoqi bilan, ikki ustunli ayvonli machit va oilaviy qabristondan iborat. Dahmai Shohon majmuasi panjara bilan o‘ralgan, uning o‘rtasida qabrlar hamda Umarxonning qabri ustidagi marmar tosh joylashgan. Umarxon maqbarasi tashqi ko‘rinishi juda maftunkor qilib ishlangan

Norbo’tabiy madrasasi XVIII asrga oid

Kamol qozi madrasasi. XIX asr

Marg’inoniy maqbarasi