Xudoyberganova zarofat zahidovna xojibekova zilola shavkat qizi

19-rasm. 
XXR ayirboshlash kursining harakatlanishi ko’rsatkichi
73
(trln). 
Yuqoridagi rasm
dagi ma’lumotlarda Xitoy milliy valyutasining ayirboshlash kursi 
dinamikasi o’zgarishini ko’rishimiz mumkin. Xitoy milliy valyutasi yuan ya’ni RMB (Renminbi) 
oxirgi oxirgi yillarda chet el valyutalarga nisbatan almashinuv kursi tushmoqda. Jumladan, Xitoy 
y
uanining AQSh dollariga nisbatan doimiy revalvatsiya bo’layotganini ko’ramiz, ya’ni 2010 yilda 
USD/RMB kursi 6,75 bo’lgan bo’lsa, 2014 yilga kelib esa, bu almashinuv kursi 6,00 atrofida 
bo’lgan. Shuningdek, Xitoy milliy valyutasining real va nominal xarid 
quvvati ham 
mustahkamlanmoqda.
Bunga sabab Xitoy savdo balansi doimiy profitsit bilan chiqmoqda. Xitoy savdo balansida 
eksport hajmi import hajmiga nisbatan oyiga 20-30 mlrd. AQSh dollariga teng miqdorda profitsit 
kuzatilmoqda. Shuningdek, Xitoy Xalq banki (Markaziy bank) doimiy ravishda valyuta 
intervensiyasini o’tkazmoqda. Xalqaro ekspertlarning fikricha, agar Xitoy Xalq banki valyuta 
intervensiyasini o’tkazib, AQSh dollarini sotib olmasa, 1 Xitoy yuani 1 AQSh dollariga teng 
bo’lishini taxmin qilmoqda. Bu holat Xitoy iqtisodiyotiga juda katta salbiy ta’sir ko’rsatadi, 
chunki Xitoy iqtisodiyoti eksportga mo’ljallangan iqtisodiyot hisoblanadi. Xitoy ichki iste’mol 
darajasi past. Hozirda Xitoy hukumati jahon iqtisodiy inqiroziga qarshi ichki iste’mol daraja
sini 
oshirishga harakat qilmoqda.
73
Annual report 2014 China. www.cpb.org 

---

246
20-rasm. 
Xitoy pul massasi va kreditlarining o’sishi
74
(2010-2014 yy.,%). 
Xitoy Xalq banki iqtisodiy o’sishni qo’llab
-quvvatlash uchun, hamda birjadagi ortiqcha 
chet el valyutalarini intervensiya yo’li bilan olish sababl
i muomalada yuan miqdorini doimiy 
oshirib bormoqda. Jumladan Xitoyda 2014 yilda M2 monetizatsiya koeffitsienti 187 foizni tashkil 
etgan. Bu holat dunyoda Yaponiyadan keyingi ikkinchi o’rinni egallaydi. Shu sababli hozirda 
Xitoy tijorat banklarida kredit resurslari yetarlicha katta salmoqqa ega. Yuqoridagi rasmdan 
ko’rishimiz mumkinki, 2010 yildan 2014 yilga qadar Xitoy iqtisodiyoti bir maromda saqlangan, 
shu sababli tijorat banklarining kreditlash hajmi, qabul qilgan depozitlari hajmi bir maromda 
bo’lib kel
moqda. Shunga qaramasdan, Xitoy tijorat banklarining kreditlash salohiyati dunyoda eng 
yuqori o’rinda turadi.
2014 yil noyabr oyidan boshlab Xitoy hukumati bank tizimida islohotlarni yanada 
chuqurlashtirish hamda ularni yanada erkinlashtirish chora-tadbirlar doirasida kredit va depozit 
foiz stavkalarini tijorat banklari ixtiyoriga sekinlik bilan topshirish yo’lga qo’yildi.