Xudoyberganova zarofat zahidovna xojibekova zilola shavkat qizi

 
15-rasm. 1929-1933 yillarda muvaffaqiyatsiz tijorat baklarining depozitlar. 
1930-yil oktabrdan oldin, bankrotlikka uchragan banklardagi depozitlar 1929-yilga nisbatan 
ko`p edi. 1930-yil noyabrda, ularning miqdori 1921-yil noyabrning boshiga nisbatan 2 barobar 
ko`p edi. Bir qancha shtatlardagi , Missuri , Indiana, Illinois, Ayova, Arkanzas, Shimoliy 
Karolinadagi banklarning bankrotlikka uchrashi , banklardagi depozitlarni pul qilib olishga 
bo`lgan harakatlarning keng tarqalishiga olib keldi. Ushbu vahima , depozitorlar, ayniqsa, qishloq 
joylaridagi depozitorlar orasida keng tarqaldi hamda 20-asrdagi bank tizimidagi eng kata 
ko`ngilsizlikka sabab bo`ldi. 1930-yil noyabrda 180 million $ lik depozitlar bilan 256ta bank 
inqirozga uchragan bo`lsa, Dekabrga kelib 370 million $ depozitlarga ega 532 ta bankkacha 
ko`tarildi, eng dramatic bankrotlik 11dekabrda yuz berib , 200 million $lik depozitlarga ega AQSh 
banki inqirozga yuz tutdi . 
1929 yildan 1933 yilgacha muvaffaqiyatsiz tijoratb banklarining miqdori Buyuk Depressiya 
davomida bank sohasi inqirozining asoratidir.
 
Portfolio tanlovi nazariyasi birinchi banklarning inqirozi boshlanishi bilan depozitorlar 
o’zlarining qo’yilmalarini chekli depozitlardan valutaga (o’zlarinini ban
kdagi hisob raqamlaridan 
valutani olish orqali) o’tkazishlarini xoxlar va c o’sar edi. Bizning oldingi ortiqcha zaxira stavkasi 
tahlilimiz deposit chiqimida natijaviy ko’tarilish banklarga o’zlarini ortiqcha zaxira stavkasi e ni 
ulkan miqdorda orishi orqal
i himoya qilishiga ta’sir etishini ko’rsatadi. Ushbu ikkala bashorat 2
-
rasmda sana bo’yicha sanasi bo’yicha ko’rsatilgan. Birinchi bank sarosimasi davrida (1930 yil, 
oktabr 
–
1931 yil, yanvar) valuta kursi c yuqorilashni boshladi. Ko’proq tushirish 1930 yi
lning 
noyabr oyidan 1931 yilning yanvar oyigacha ikki baravardan ko’proq oshgan ortiqcha zaxira 
stavkasining tabiatidir. 
Pul taklifi modeli e va c oshganda pul taklifi qisqarishini bashorat qiladi. Ko’p sonli deposit 
hajmini kengayishining umumiy darajasi 
susayishishida c natijalaridagi o’sish kichkina pul 
multiplikatorga va pul taklifida susayish boshlaydi. E dagi o’sish depozitlarni ushlab turish 
imkoniga egazaxiraning miqdorini kamaytiradi va hamda pul taklifini tushishiga ta’sir ko’rsatadi. 

---

233