Xromosomaning molekulyor tuzilishi

Vazifalar

• Irsiy ma'lumotlarni saqlashda. Xromosomalar genetik ma'lumotlarning tashuvchisidir.
• Irsiy ma'lumotlarni topshirishda. Irsiy ma'lumotlar DNK molekulasini to'ldirish orqali uzatiladi.
• Irsiy ma'lumotlarni amalga oshirishda. RENA turini ko'paytirish tufayli va shunga ko'ra, hujayraning hayotiy hujayralari va butun organizmning barcha jarayoni ustidan nazorat qilinadi.

Xromosoma to'plamining ikkita turlari

• diploid (mevali hujayralarning xarakteristikasi - bu to'liq to'plam, ya'ni 2n somatik hujayralarda mavjud);
• gapLoid (umumiy to'plamning yarmi, i.e. n, jinsiy hujayralarda mavjud).

Qoidalar xromosomalar

• 1. Raqamning doimiyligi.Har bir turdagi organizmning somatik hujayralari qat'iy belgilangan xromosomalarga ega (Cat - Drosofila - 88, it-178, it -78).
• 2. Parityatsiya. Diploid o'rnatilgan sostik hujayralarda har bir xromosoma, bir xil, shaklda, shakli, shaklida bir xil gromosoma, bir xil, ammo tengsiz bo'lishi mumkin: biri - Otadan boshqasi - onadan.
• 3. individuallik.Xromosomalarning har bir juftligi boshqa juftlikdan farq qiladi, shakl, o'zgaruvchan yorug'lik va qorong'i chiziqlar bilan farq qiladi.
• 4. uzluksizlik.DNK hujayralarini bo'lishdan oldin va natijasi 2 ta emizikli xromatid. Sho'ba korxonalariga bo'lingandan so'ng, u bitta xromatidga tushadi va bu haqda, xromosoma doimiy - xromosoma xromosomadan hosil bo'ladi.

Xromosoma – eukariot hujayralar yadrosidagi o’zida irsiy axborotning ko’p qismini tutgan, uni saqlash, ifoda etish va nasldan-naslga uzatishni amalga oshiradigan murakkab tuzilgan nukleoproteid tuzilma. Xromosoma asosan bitta uzun DNK zanjiri va unga birikkan gistonlardan tashkil topgan bo’ladi. Eukariotlarda xromosomaning asosiy tarkibiy qismlariga sentromera, telomerlar va replikasiya initsiatsiya nuqtasi kiradi. Uning kashf etilishi bir nechta nemis olimlarining (Shleyden, Virxov, Byuchli) nomi bilan bog’liq. “Xromosoma” atamasini ilk marotaba 1888-yilda V.Valdeyer qo’llagan.

• Xromosoma – eukariot hujayralar yadrosidagi o’zida irsiy axborotning ko’p qismini tutgan, uni saqlash, ifoda etish va nasldan-naslga uzatishni amalga oshiradigan murakkab tuzilgan nukleoproteid tuzilma. Xromosoma asosan bitta uzun DNK zanjiri va unga birikkan gistonlardan tashkil topgan bo’ladi. Eukariotlarda xromosomaning asosiy tarkibiy qismlariga sentromera, telomerlar va replikasiya initsiatsiya nuqtasi kiradi. Uning kashf etilishi bir nechta nemis olimlarining (Shleyden, Virxov, Byuchli) nomi bilan bog’liq. “Xromosoma” atamasini ilk marotaba 1888-yilda V.Valdeyer qo’llagan.