Xotiraning ierarxik strukturasi

Parallel hisoblash

• 
  Parallel hisoblash - bu kompyuterlarni hisoblashni tashkil qilish usuli bo’lib, unda parallel (bir vaqtning o’zida) ishlaydigan o’zaro ta’sirlashadigan hisoblash jarayonlari to’plami sifatida dasturlar ishlab chiqiladi.
  
• 
  Parallel hisoblashni amalga oshirishning turli usullari mavjud. Masalan, har bir hisoblash jarayoni operatsion tizim jarayoni sifatida amalga oshirilishi mumkin yoki hisoblash jarayonlari bitta OT jarayoni ichida bajariladigan oqimlar to’plami bo’lishi mumkin.
  
• 
  Parallel dasturlar fizik ravishda ketma-ket bitta protsessorda bajarilishi mumkin - har bir hisoblash jarayonini bajarish bosqichlarini navbatma-navbat almashtirish yoki parallel ravishda har bir hisoblash jarayoniga bitta yoki bir nechta protsessorni ajratish (yaqin joylashgan yoki kompyuter tarmog’ida taqsimlangan).
  

Parallel dasturlar uchun o’zaro bo’glanish usullari

• 
  Umumiy xotira orqali aloqa: ko’p protsessorli tizimning har bir protsessorida bitta jarayonga tegishli bo’lgan bajarish jarayoni boshlanadi. Oqimlar ma’lum bir jarayon uchun umumiy xotira maydoni orqali ma’lumotlarni almashadi. Oqimlar soni protsessorlarning soniga to’g’ri keladi. Oqimlar dasturlash tili yordamida (Java yoki C#, C/C ++) yoki kutubxonalar yordamida (PThreads yordamida C/C++) yoki deklarativ (OpenMP kutubxonalari) yordamida yoki o’rnatilgan kompilyator vositalari yordamida yaratiladi.
  
• 
  Xabarni uzatish orqali aloqa: Ko’p protsessorli tizimdagi har bir protsessorda bir oqimli jarayon boshlanadi va boshqa protsessorlarda ishlaydigan boshqa jarayonlar bilan ma’lumotlar almashinuvini xabarlar yordamida amalga oshiradi. Jarayonlar operatsion tizimning tegishli funksiyasini chaqirish orqali yaratiladi va xabarlar kutubxona (MPI) yordamida yoki til yordamida yaratiladi.
  

SMP arxitekturasi

• 
  SMP (Symmetric multiprocessing) Simmetrik ko’p protsessorli ishlov berish – ko’p protsessorli kompyuter apparat va dasturiy arxitekturasini o’z ichiga oladi, unda ikki yoki undan ko’p bir xil protsessorlar umumiy asosiy xotiraga ulanadi, barcha kiritish va chiqarish qurilmalariga to’liq kirish huquqiga ega va barcha protsessorlarga bir xil yondashadigan, maxsus vazifalar uchun zahiralanmaydigan operatsion tizimning yagona namunasi tomonidan boshqariladi.
  
• 
  SMP – bu umumiy operatsion tizim va xotirani ulashadigan bir nechta protsessorlar tomonidan dasturlarni qayta ishlash.
  
• 
  Bugungi kunda ko’p protsessorli tizimlar SMP arxitekturasidan foydalanadi. Ko’p yadroli protsessorlarda SMP arxitekturasi yadrolarda qo’llaniladi, ularni alohida protsessor sifatida ko’rib chiqadi.