Xotiraning ierarxik strukturasi

Buyruqlar tizimi

• 
  Kompyuterlarning “Buyruqlar tizimi” deyilganda, ushbu kompyuter bajaradigan barcha buyruqlar to`plami (ro`yxati) tushuniladi;
  
• 
  O'z navbatida, buyruqlar tizimi arxitekturasida dasturchiga ko'rinadigan va kirish mumkin bo'lgan kompyuter vositalarini aniqlash qabul qilingan;
  
• 
  Buyruqlar tizimi arxitekturasi dasturiy ta'minotni ishlab chiquvchilarning ehtiyojlarini kompyuter texnikasini yaratuvchilarining imkoniyatlari bilan taqqoslash liniyasi sifatida ko'rib chiqilishi mumkin;
  

Buyruqlar tizimi arxitekturasini tasniflash
Odatda yangi buyruqlar tizimi arxitekturasiga o`tishda quyidagi ikki hil asosiy sabab nazarda tutiladi:

1. 
   Kompyuterda bajariluvchi buyruqlar tarkibi va ularning murakkabligi;
   
2. 
   Operandalarni saqlash joyi, bu ma'lumotlarni qayta ishlash buyruqlarining manzil qismida ko'rsatilgan manzillar soni va uzunligiga ta'sir qiladi;
   

Aynan mana shu xususiyatlar buyruqlar tizimi arxitekturalarini tasniflash ko'rsatkichlari sifatida olinadi.
Buyruqlar tizimi arxitekturasining uchta turi:

• 
  RISC - Reduced Instruction Set Computer – Qisqartirilgan buyruqlar to`plamiga ega kompyuter;
  
• 
  CISC - Complex Instruction Set Computer – Murakkab (to`liq) buyruqlar to`plamiga ega kompyuter;
  
• 
  VLIW - Very Long Instruction Word – yuqori uzunlikka ega bo`lgan so`z buyruqli arxitektura
  

CISC arxitekturasi

• 
  CISC arxitekturasida semantik bo'shliq buyruqlar tizimini yuqori darajadagi dasturlash tillari operatorlariga o'xshash semantik analoglar, murakkab buyruqlar bilan to'ldirish hisobiga kengaytiriladi.
  
• 
  CISC arxitekturasining asoschisi bu IBM 360 mashinalari oilasi bilan ushbu yondashuvni qo'llay boshlagan va uni kuchli zamonaviy umumiy maqsadli hisoblash mashinasida davom ettiradigan IBM kompaniyasidir.
  
• 
  Shunga o'xshash yondashuv Intel uchun x86 mikroprotsessorlarida xarakterlidir.
  

CISC arxitekturasi uchun quyidagilar xususiy hol sifatida qaraladi:

• 
  protsessorda nisbatan kam sonli umumiy maqsadli registrlarning mavjudligi;
  
• 
  mashina ko’rsatmalarining (buyruqlarining) ko'pligi, ularning ba'zilari qurilmada yuqori darajadagi dasturlash tillarining murakkab operatorlari tomonidan amalga oshiriladi;
  
• 
  operandalarga murojaat qilishning turli usullari;
  
• 
  har xil razryadli ko'plab buyruq formatlari;
  
• 
  xotiraga kirish bilan birgalikda ishlov beriladigan buyruqlarning mavjudligi.
  

RISC vs VLIW

• 
  VLIW konsepsiyasi RISC arxitekturasiga asoslangan bo`lib, asosiy o`zgarish bu – bir nechta sodda RISC buyruqlari birlashtirilib yuqori uzunlikdagi parallel bajariluvchi buyruqlar shakliga o`tkazilishidir.
  
• 
  Buyruqlar tizimi arxitekturasi tasniflanishida VLIW RISCdan qisman farq qiladi.
  
• 
  VLIWda parallel hisoblashning qo`shimcha darajasi tadbiq etildi, ya`ni VLIW hisoblash mashinasi emas hisoblash tizimi sifatida qaraldi.