Xoshimov, S. Saidaxmedov elektr yuritma

'Unom/(p'(Qltom
■ 
Inoni)i
(5.7)

---

bu yerda: 
U„om, I„om, (o„om -
kuchlanish, tok va tezlikning nominal 
qiymatlari; 
p -
mashinaning juft qutblar soni; 
p -
conom - yakor 
chulg‘ami tokining chastotasi.
Koeffitsiyent p ni yakor reaksiyasini kompensatsiyalovchi 
chulg‘ami bo‘lgan katta mashinalar uchun 0,25, kompensatsiya­
lovchi chulg‘ami bo‘lmagan kichik mashinalar uchun esa 0,6 deb 
qabul qilinadi.
Yakoming induktivligi va aktiv qarshiligi qiymatlari bo‘yicha 
dvigatelning elektrmagnit vaqt doimiysi aniqlanadi, ya’ni:
Туй — LyJ
/ya. 
(5.8)
Qo‘zg‘atish chulg‘ami induktivligi tabiiy ravishda qo‘zg‘atish 
toki funksiyasi bo‘lib, to'yinishga bog‘liq ravishda bir necha 
marta o‘zgaradi. Qo‘zg‘atish chulg‘amining induktivligini aniq­
lash uchun mashinaning magnitlovchi egri chizig‘i yoki generator 
rejimida salt yurish tavsifidan foydalaniladi.
Juft qutblarda 
2p
da joylashgan barcha qo‘zg‘atish chulg‘ami 
uchun:
Lq = 2pp ■(£>„ d Фп /diq.
(5.9)
bu yerda: 2
pp -
mashinaning qutblar soni; co„ - bitta qutbdagi 
o ‘ramlar soni; Фп - qutbni kesib o‘tadigan magnit oqimi.
Shuni e’tiborga olish kerakki, o‘tkinchi jarayonlarni EHMda 
hisoblayotganda magnit oqimining tokka bog‘liqligidan foydala- 
nish kerak, qo‘zg‘atish zanjiri uchun:
Uq
= 
iqrq + coq ■d

. 
(5.10)
5.3. 
ASSINXRON D V IG A TELLI EL E K T R
YURITM ALARNING UZATISH FUNKSIYALARI 
VA TU ZILISH SXEMALARI
0 ‘zgaruvchan tok elektr yuritmalarining dinamikasini to‘liq- 
ligicha tadqiq etish juda murakkab masaladir. Bu murakkablik 
ikkita sababga bog‘liq: birinchidan, bu elektromagnit jarayon- 
laming murakkabligi bo4 Isa, bu tizim tenglamasiga kiradigan pa- 
rametr va vaqt doimiylarining bir necha o‘zaro bog‘langan kontur- 
larga tegishli bo‘lganida, ikkinchidan, tavsiflaming nochiziqligi-

---

dadir. Shu bois, elektrmagnit jarayonlar kamdan-kam holatlarda 
tahlil qilinadi
Asosan o‘zgaruvchan tok yuritmasi dinamikasini tatbiq qila- 
yotganda elektrmagnit hodisalar hisobga olinmay, faqat mexanik 
jarayonlar ko‘riladi. Mexanik jarayonlami tahlil etishda ham 
soddalashtirish qo‘llaniladi. Bu asosan mexanik tavsifning ish 
bo‘laklarini chiziqlashtirish bilan bog‘liq. Bu holda assinxron dvi­
gatelning uzatish funksiyasi aperiodik zveno holida yozilishi 
mumkin, ya’ni