Xorijiy til (nemis tili) fanidan oʻquv-uslubiy qo’llanma

[ a: ]	[ a ]	[ o: ]
[ o ]
Fragen	Mappe	Note	morgen
Tag	alt	Boot	kommen
Fahne	Land	oben	oft
Aber	Karte	ohne	offen
Paar	kann	oder	dort

Mashqlar

1. Quyidagi so’zlarning talaffuziga e’tibor bering.

[ a: ]	[ a ]	[ o: ]	[ o ]
Bahn	Mann	Ofen	Ort
Abend	bald	Note	Front
Malen	Tante	Lohn	Flotte
Haar	kalt	ohne	Gold

2. Cho‘ziq unli tovush so‘zlarni bir qatorga, qisqa unli tovushli so‘zlarni boshqa qatorga ko‘chirib yozing. alt, Ball, Tafel, Mutter, ohne, Land alle.

3. Juft unlilarni o’qing, cho‘ziq [ a:] va qisqa [ a] unlilarning so‘z maʼnosini o’zgarishiga eʼtibor bering.

Ahn-an	Aal-all	kam-Kamm	Saat-Satt
Wahl-Wall	Gas-Gast

№ 2. u, e, i unli tovushlarning o’qilishi

h tovushining o’qilishi

j, s undosh tovushlarining o’qilishi

ei, ai diftonglarining o’qilishi

ss, v, w, z undoshlarining o’qilishi

O’qish qoidasi

1. u, e, i, unlilari quyidagi hollarda cho’ziq o’qiladi.

Ochiq bo’g’inda kelsa:

Blu:/me, ru:/fen

Le:/ben, ne:/ben

Ti:/ger, I:/gel

shartli yopiq bo’g‘inda:

gu:/t, gu:/te

ge:/bt, ge:/ben, gi:/bt

a) e, i, u unlilaridan keyin cho’ziqlik belgisi h kelsa:

mehr, Lehrer, ihn, ihnen, Uhr, führ

e, i, u unlilaridan biri sonor tovush kelsa: de:/r, de:/m, di:/r, mi:/r, nu;/r.

b) i unlisidan keyin unli kelsa: hier, liegen.

Yopiq bo’g‘inda kelgan u, e, i unlilari qisqa o‘qiladi: unten, Butter, fest, Bett, Tinte, immer.

a) h-harfi so‘z boshida kelsa, o‘zbek tilidagi x tovushidek o‘qiladi: Hund, Hut, heute.

b) h-yasama so’zlarda o‘zak boshida kelsa: erhalten, behalten, verhalten.

c) h-heit, Haft qo‘shimchalarida kelsa: Kindheit, lebhaft.

d) h-harfi unlidan keyin so‘z o‘rtasida u faqat o‘zidan oldin turgan unlining cho‘ziq o‘qilishiga taqozo qiladi: lehren, sehen, fahren, gehen.

e) h, t, r undoshlaridan keyin o‘qilmaydi: Theater, Rhein.

2. „J“ yil so‘zidagi y kabi o‘qiladi.

a) ja tovush birikmasi „yaxshi” so‘zidagi „ya” kabi o‘qiladi: Januar, Jahr

b) je tovush birikmasi „yetti” so‘zidagi yekabi o’qiladi; jetzt, jeder.

ju tovush birikmasi „yulduz” so‘zidagi „yu” kabi o’qiladi: Juni, Jugend.

[ s ] – undosh tovushi yozuvda quyidagicha ifoda yetiladi:

s-so’z oxirida kelsa: was, das, Gas, Haus.

s-so’z o’rtasida biror undoshdan oldin kelsa: dar, Ast, die Last, hast

ss-qisqa unlidan keyin kelsa: die Klasse, die Tasse, essen, der Fluss.

ß- cho’ziq unlidan yoki diftongdan keyin kelsa: die Straße.
[ z ]- undosh tovushi yozuvda quyidagicha ifoda etiladi.

a) s-so’z boshida kelsa: Sommer, sehen, satt.

b) s- unlilar o‘rtasuda va [n], [m], [ l ], [ r ], sonor undoshlaridan keyin: unser, Sohn, sollen, singen, gehen, sehr, Nase.

Qorishib kelgan ikki unli harflar birikmasi diftong deb ataladi. Diftonglar bo’g‘inlarga bo‘linmaydi.

Ei, ai diftongi ikki unlidan iborat bo‘lib, o‘zbek tilidagi “ayvon”   so‘zidagi “ay” kabi o‘qiladi: eins, klein, mein, Mai.