|
«Adabiyot, san’at va madaniyat yashasa, millat va xalq, butun insoniyat bezavol yashaydi»
O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyev
Reja: - Janni Rodarining hayot yo’li
- Janni Rodarining asarlari
- Janni Rodarining ijod o’ziga xosligi
JANNI RODARI (1920 - 1980) Janni Rodari 1920-yil 23-oktabrda Italiya shimolida, Alp tog‘lari etagida joylashgan Omenya shaharchasida dunyoga keldi. Uning otasi Juzeppi Rodari shirin kulchalar pishiruvchi novvoy bo‘lib, novvoyxona va do‘kon sohibi edi. Jannining butun yoshligi olov jizillab turadigan tandir, un va ko‘mir solingan qoplar orasida o‘tdi. Otasi vafot etgandan keyin oila boshiga og‘ir kunlar tushadi. Onasi bir boyning uyida oqsochlik qila boshlaydi. Janni Rodari 1920-yil 23-oktabrda Italiya shimolida, Alp tog‘lari etagida joylashgan Omenya shaharchasida dunyoga keldi. Uning otasi Juzeppi Rodari shirin kulchalar pishiruvchi novvoy bo‘lib, novvoyxona va do‘kon sohibi edi. Jannining butun yoshligi olov jizillab turadigan tandir, un va ko‘mir solingan qoplar orasida o‘tdi. Otasi vafot etgandan keyin oila boshiga og‘ir kunlar tushadi. Onasi bir boyning uyida oqsochlik qila boshlaydi. Tirikchilik og'irlashgach, ularning oilasi boshqa shaharga ko'chib ketadi. Janni bolaligida qo'g'irchoq yasovchi usta yoki rassom bo'lishni va boshqa qiziqarli kasblarni egal-lashni orzu qilgan edi. Biroq kambag'allik tufayli o'zi orzu qilmagan diniy maktabga o'qishga kirishga majbur bo'ladi. Chunki bu yerda o'quvchilarga ovqat va kiyim-kechak tekin berilar edi. Shunday bo'lsada, Rodari bu maktabda ikki yildan ortiq o'qiy olmaydi. Tirikchilik og'irlashgach, ularning oilasi boshqa shaharga ko'chib ketadi. Janni bolaligida qo'g'irchoq yasovchi usta yoki rassom bo'lishni va boshqa qiziqarli kasblarni egal-lashni orzu qilgan edi. Biroq kambag'allik tufayli o'zi orzu qilmagan diniy maktabga o'qishga kirishga majbur bo'ladi. Chunki bu yerda o'quvchilarga ovqat va kiyim-kechak tekin berilar edi. Shunday bo'lsada, Rodari bu maktabda ikki yildan ortiq o'qiy olmaydi. Yosh Janni universitetga o'qishga kiradi. Ayni vaqtda boshlang'ich maktabda o'qituvchilik bilan shug'ullanadi. Yosh Janni universitetga o'qishga kiradi. Ayni vaqtda boshlang'ich maktabda o'qituvchilik bilan shug'ullanadi. Maktabdagi o'quv jarayoni, bolalar bilan yaqindan muloqotda bo'lish, ularning fe'1-atvori, qiliqlari, qiziqishlarini chuqur o'rganish Rodarining bolalar yozuvchisi sifatida shakllanishida jiddiy omil bo'ldi deya olamiz. U dunyoni bolalardek ma’sum nigoh bilan ko‘ra olardi. Buning natijasi o‘laroq, 1948 yilda Rodari “Unita” gazetasiga muxbir bo‘lib ishga kirib, o‘sha yildan e’tiboran kichkintoylarga atab kitoblar yoza boshlaydi. 1951 yilda uning ilk kitobi “Quvnoq she’rlar” dunyo yuzini ko‘radi. So‘ng adib butun dunyo bolalarining mehrini qozongan “Chipollinoning sarguzashtlari” asarini yaratadi. Bu asar asosida dastlab multfilm, keyin esa badiiy filmlar suratga olinadi. U dunyoni bolalardek ma’sum nigoh bilan ko‘ra olardi. Buning natijasi o‘laroq, 1948 yilda Rodari “Unita” gazetasiga muxbir bo‘lib ishga kirib, o‘sha yildan e’tiboran kichkintoylarga atab kitoblar yoza boshlaydi. 1951 yilda uning ilk kitobi “Quvnoq she’rlar” dunyo yuzini ko‘radi. So‘ng adib butun dunyo bolalarining mehrini qozongan “Chipollinoning sarguzashtlari” asarini yaratadi. Bu asar asosida dastlab multfilm, keyin esa badiiy filmlar suratga olinadi. Tez orada Rodarining “Jelsamino yolg‘onchilar mamlakatida”, “Osmon va zamindagi she’rlar”, “Yangi yil archalari sayyorasi”, “Samodagi tort”, “Bekorchi laqabli Jovanninoning sarguzashtlari” singari asarlari bolalar kitob javonidan joy oladi. Uning asarlari bir qator tillarga tarjima qilina boshlaydi. Tez orada Rodarining “Jelsamino yolg‘onchilar mamlakatida”, “Osmon va zamindagi she’rlar”, “Yangi yil archalari sayyorasi”, “Samodagi tort”, “Bekorchi laqabli Jovanninoning sarguzashtlari” singari asarlari bolalar kitob javonidan joy oladi. Uning asarlari bir qator tillarga tarjima qilina boshlaydi. Adib asarlari o‘zbek tilida ham bosilib chiqqan. 1990 yilda uning bir qator ertak va qissalari “Rim ertaklari” nomi bilan nashr etilgan. Janni Rodari asarlari o'zining xayolotga boyligi, samimiy mutoyibasi bilan o'quvchini hayratga soladi. Janni Rodari ahamiyati jihatidan Nobel mukofotiga teng bo'lgan Hans Kristian Andersen mukofotiga sazovor bo'lgan adib edi. Janni Rodari asarlari o'zining xayolotga boyligi, samimiy mutoyibasi bilan o'quvchini hayratga soladi. Janni Rodari ahamiyati jihatidan Nobel mukofotiga teng bo'lgan Hans Kristian Andersen mukofotiga sazovor bo'lgan adib edi. Mashhur yozuvchi 1980-yil 14-aprelda vafot etdi. Janni Rodari ijodiyotning o‘ziga xos qoida-yu qonuniyatlarini, «xayolot grammatikasi» ni ishlab chiqishni orzu qilgan ediki, bu usul yordamida o‘zida ijodiy imkoniyatlarni his qilgan har qanday kishi rassom, yozuvchi, san’atkor, ijodkor bo‘lishi mumkin edi. Janni Rodari atoqli bolalar yozuvchisi, shoiri bo‘libgina qolmasdan, balki katta jurnalist, olim, jamoat arbobi ham edi. Janni Rodari ijodiyotning o‘ziga xos qoida-yu qonuniyatlarini, «xayolot grammatikasi» ni ishlab chiqishni orzu qilgan ediki, bu usul yordamida o‘zida ijodiy imkoniyatlarni his qilgan har qanday kishi rassom, yozuvchi, san’atkor, ijodkor bo‘lishi mumkin edi. Janni Rodari atoqli bolalar yozuvchisi, shoiri bo‘libgina qolmasdan, balki katta jurnalist, olim, jamoat arbobi ham edi. E’tiboringiz uchun katta rahmat !!!
@Programmist86
Do'stlaringiz bilan baham: |
