Xorazm ma’mun akademiyasi axborotnomasi – /2019 Ўзбекистон республикаси фанлар

Shirin bolam-o, alla. Sifatlash 
Alla bolam, der ekan-o, alla, 
Urush qursin, der ekan-o, alla, 
Urush bo‘lgan joylarda-yo, alla, 
Polvonlari zo‘r ekan-o, alla. Epistrofa 
Jonalntirish O‘t yoqsam tutun o‘ralar-o, alla, 
Yetimlar eshikdan mo‘ralar-o, alla, 
simile Quloqday nonga zor bolam-o, alla, Alliteration 
Davronni surar to‘ralar-o, alla. 
Ikkinchi misoldagi "tutun o'ralar" iborasi jonlantirishdir. Tutun "o'ralamoq" yoki "o‘rlamoq" [3,167] - 
bitta joyda to'planish degan ma’noni beradi. "Quloqday" so'zidagi "-day" qo'shimchasi o'zbek tilida 
o'xshatishga to‘g‘ri keladi va ingliz tilida “simile”, ya’ni qiyoslashga mos keladi. Bu allalarning his-
tuyg‘ularini kuchaytirishga yordam beradi. Alliteratsiya, "r" va "l" undosh tovushlari she'riy til bo‘lganligi 
sababli umumiydir. Fonetik uslubiy vosita sifatida biz birinchi matnning uchinchi va to'rtinchi qatorlarida "o" 
unlisining va uchinchi misolda "i" unli tovushlarining ko‘p qo‘llanilish hodisasi, ya’ni assonansni 
uchratishimiz mumkin. 
Bundan tashqari, epistrofo – bir bandning boshida va oxirida bir xil so'zdan foydalanishni ushbu 
matnda ko'rish mumkin. To'rtlik "Alla" so'zi bilan boshlanadi va yana shu so'z bilan tugaydi. 
Ushbu tadqiqotdan kelib chiqadigan muhim natijalardan biri, bu kabi ingliz va o'zbek tilida leksik va 
fonetik uslubiy vositalar ingliz va o‘zbek allalarining tarixiy turida keng miqyosda ishlatiladi.
Ingliz allalarining erkaklar tomonidan kuylangan turiga kelsak, bu turda epitet keng tarqalgan. Tartan 
bonnet va tartan trews - epithet namunalaridir. Tartan - 90 graduslik burchakda bir-birini kesib o'tuvchi turli 

---

XORAZM MA’MUN AKADEMIYASI AXBOROTNOMASI – MAXSUS SON 
96
xil rangli tekis chiziqlar solingan naqshli mato. Bonnet - quloqlarni qoplaydigan va iyagining tagidan bog‘lanib 
turadigan chaqaloqlarga mo‘ljallangan bosh kiyimi turi [5;1531]. Ikkala misolda ham «tartan» so'zi - 
chaqaloqning shapkasini va treyler-shimini tasvirlash uchun ishlatiladi. Ikkinchi to‘rtlikda polisindeton 
mavjud – With blue ribbons, with a hush-a-bye and a lullaby - o'xshash jumla qismlarini birlashtirish uchun 
bog‘lovchilarni atayin ishlatish [6;230]. 
I’ll buy you a tartan bonnet, Epithet 
And some feathers to put on it,