Xorazm ma ’ mun akademiyasi axborotnomasi – /2020 Ўзбекистон республикаси фанлар

XORAZM MA
’
MUN AKADEMIYASI AXBOROTNOM
А
SI 
–
8/2020 
92
тажрибадан келиб чиққан ҳолда вилоят даражасида САТдан самарали фойдаланиш бўйича 
статистик ахборотларни йиғиш, қайта ишлаш ва тақдим қилишни оптимал ташкил этишнинг 
янги усул ва принципларини ишлаб чиқиш талаб қилинди.
САТнинг намунавий таркиби бўйича олиб борган тадқиқотларимиз шуни 
кўрсатмоқдаки, вилоят даражасида унинг архитектурасининг амалий компонентлари бўлиб 
қуйидагилар ҳисобланади (3
-
расм
): 
 
3 - 
расм.
 
Вилоят даражасидаги САТнинг таркибий компонентлари
 
•
техник
-
иқтисодий 
ва 
ижтимоий 
ахборотлар 
таснифлагичларининг 
автоматлаштирилган маълумотлар банки (ТАМБ);
•
статистик регистрнинг вилоят бошқармаси бўйича қисми;
•
ахборотларни қайта ишлашнинг марказлашган электрон комплекслари;
•
тайёр ҳужжатлар базаси (ТҲБ);
•
статистик маълумотларнинг вилоят базаси (СМВБ).
ТАМБ ўз таркибига статистик кузатувларни ўтказишда кенг фойдаланиладиган 
республика даражасидаги таснифлагичларнинг тўлиқ рўйхатини қамраб олади
. 
Таснифлагичлар статистик кузатувлар объектларига тавсифлар бериш учун хизмат қилиб, шу 
билан биргаликда статистик гуруҳлаштиришни амалга оширишда ҳам кенг қўлланилади.
Статистик регистрнинг вилоят даражасидаги бўлими ўз таркибига хўжалик 
субъектлари ҳақидаги ахборотларни қамраб олиб, унда юридик шахслар, уларнинг 
бўлимлари, якка тартибдаги тадбиркорлар ҳақидаги маълумотлар жамланади. Амалиёт шуни 
кўрсатмоқдаки, статистик регистр тўртта бўлимдан иборат бўлиб унга умумий маълумотлар, 
раҳбар ҳақида маълумотлар, таъсисчилар тўғрисидаги маълумотлар ва контакт 
маълумотлари
киради
. 
Тайёр ҳужжатлар базаси бир вақтнинг ўзида архив вазифасини ва вилоят статистика 
бошқармаси томонидан чоп этиладиган барча йиғма
-
таҳлилий материалларга кириш 
имкониятини бериш учун хизмат қилади.
Статистик маълумотларнинг вилоят базаси –
фактографик маълумотлар базасидир. Маълумотлар базасининг объектлари бўлиб 
умумлаштирилган статистик кўрсаткичлар ҳисобланади.
Бозор иқтисодиёти муносабатларига ўтиш шароитида туман статистика бўлими 
даражасида шаклланадиган статистик ахборотлар мазмуни, таркиби ва ҳажмига бўлган 
талаблар тубдан ўзгарди.
Статистик кузатувларнинг ялпи ўтказилишидан танланма 

---