Xorazm ma ’ mun akademiyasi axborotnomasi – /2020 Ўзбекистон республикаси фанлар

XORAZM MA
’
MUN AKADEMIYASI AXBOROTNOM
А
SI 
–
9/2020 
258
Yangi interfaol usullar bo‘yicha ishlash uchun guruhda kichik guruhlar tashkil qilinib, 
ishonchni 
yaratish, ochiq muhokamaga xalaqit beruvchi ruhiy zo‘riqishni yo‘qotis
h, amaliy 
mashg‘ulotl
arda talabalarning barchasini darsda faol qatnashishiga erishish va 35 daqiqadan ortiq 
bo‘lmagan vaqtni belgilash lozim (80 daqiqalik darslarda).
Mikrobiologiya fanidan 
amaliy mashg‘ulotlarda “
Aqliy hujum
”, “Stol
o‘rtasida ruchka”, 
“Kim ko‘pro
q, Kim tezroq
”, “Dumaloq stol”, “Galereya
bo‘ylab sayohat” kabi usullar ham 
qo‘llaniladi.
Amaliy mashg‘ulotlarda bu usullarni qo‘llashdan maqsad:
 

 
talabalarning amaliy mashg‘ulotl
arda ishtirok etish darajasini oshirish. 

 
talabalarning bir-
biridan o‘r
ganishga imkon berish. 

 
guruhlarda 
o‘qitish jarayonini kuchaytirish va talabalarni shu fanga bo‘lgan qiziqishini 
orttirish. 

 
mavzularga mos bo‘lgan yangi interfaol usullarni tanlay bilish 
(reja asosida) va 
mashg‘ulotlarni qiziqarli o‘tkazishga erishish.

 
talabalarga 
o‘zaro g‘oya 
va fikrlarini almashishga imkoniyat berish. 

 
ishtirokchilar katta guruhlarda bayon qila olmagan fikrlarini kichik guruhlarda bayon 
qilishlariga erishish. 

 
amaliy mashg
‘ulotlarda diqqat markazini o‘qituvchidan ishtirokchilarga o‘tkazish v
a bilimni 
olish uchun katta mas'uliyatni ishtirokchilarga topshirishga erishish. 
 
“AQLIY HUJUM” USULI
 
Bu usulda dastlab o‘qituvchi amaliy mashg‘ulotga tayyorlanib kelgan talabalarni aniq
laydi 
(darsga tayyorlanmay kelgan talabalar reyting tizimi asosida 1,2,3 ball bilan baholanadi) va 
o‘qi
tuvchi savol beradi-
talaba javob beradi, o‘qituvchi javobga qoniqmasa, navbatdagi talabaga 
savolni takrorlaydi-
javob to‘g‘ri, aniq, bo‘lgunga qadar o‘rta
ga tashlangan jumboqli savol 
takrorlanaveradi. 
Masalan: “Mikroorganizm
lar sistematikasi
” mavzusida o‘qi
tuvchi tomonidan 5-10 ta savol 
(talabalarning tayyorligiga qarab) beriladi: 
1. Nima uchun shtammning belgisi bakt
е
riya turidan keyin ifodalanadi? 
2. Namunali shtamm va namunasiz shtammning qaysi belgilari bilan farqlanadi va ularga 
ta'rif b
е
ring? 
3. 
O’siml
iklarda kasallik qo
’zg’atadigan bakteriya variantlari qanday nomlanadi? Misol 
yordamida tushuntiring. 
4. 
Tur ichida ba’zi nasliy belgilari bilan bir
-biridan ajralib turadigan mikroorganizmlar uchrab 
turadi. Bu belgilar klassifikatsiyaga kiritilmagan, lekin meditsina mikrobiologiyasida keng 
qo’llaniladi. Bu qaysi belgilar
? Ularni 
nomlang va ta’riflang?
5. Bakteriyalar sistematikasida eng asosiy taksonomik birlik qaysi? 
O‘qituvchi guruhdagi har bir talabaning muhokamada ishtir
okini kuzatib boradi-talaba 3 ta 
savolga javob bera olmasa, eng past ball beriladi-
amaliy mashg‘ulotning nazariy qismini 
o‘zlashtirmagan talaba sifatida savol
-javoblarda qatnashmaydi, ammo amaliyotni bajarishda 
ishtirok etadi. 
Bu usulning ahamiyatli tomoni shundaki, qisqa vaqt ichida guru
hdan ko‘p miqdordagi j
avob 
variantlarini olish, talabalar bilimini aniqlash, ulardan kutilmaganda so‘rash oqibatida mashg‘ulotga 
tayyorgarlik darajasini 
bilish, xotirada fan bo‘yicha saqlanib qolgan barcha bilimlarni aniqla
sh 
imkoni tug‘
iladi.
Talabalar tomonidan berilgan barcha javoblar, ma'nosi va mazmunidan qat'iy nazar, 
muhokama qilinadi. Barcha talabalar o‘z fikrlarini aytadilar, o‘qituvchi tomonidan
yuqori kasbiy va 
pedagogik mahorat bilan yo‘naltirilgan savol
-javoblar, bahs-munozarada haqiqat qaror topadi, 
kuchli nazariy 
bilim va tayyorgarlikka ega talabaning yuqori ball to‘play olishiga erishiladi, 
shuningdek tayyorgarligi past talaba ham ko‘plab bilimlarni o‘z xotirasida saqlab qolishiga 
erishiladi.
Bundan tashqari 
fan bo‘yicha 
yangi bilimlarni olishga erishish, ishtirokchilarga taklif etilgan 
g‘oyalarni muhokama qilish uchun imkoniyat yaratish va guruhda faollikni oshirishga erishiladi.