Xorazm ma ’ mun akademiyasi axborotnomasi – /2020 Ўзбекистон республикаси фанлар

 
vollständig erschöpft
 
1.
быть готовым, быть в полной готовности
2.
тайёр бўлмоқ, тап
-
тайёр, буткул тайёр бўлмоқ. 
(M.I.Umarxo’jaev, 
K.N. 
Nazar
ov, 
Deutsch-russisch-usbekisches 
Phraseologisches 
Wörterbuch. S. 39 )
Juft so’zlar nemis tili uchun juda muhim sanaladi. Ular gapning mazmunini bo’yoqdorligini 
aks ettirib, ma
’no kuchaytirish xususiyatiga ega. Ammo ular ma’no kuchaytirish vazifasini turli
xil 
yo’llar bilan amalga oshiradi. Bu borada tilshunos olim K.A. Levkovskaya juft juft so’zlarni ma’no 
ko’chaytirish usullarini to’rtga bo’lib o’rganadi. 
1. 
Bir xil so’zni takrorlash yo’li orqali (durch und durch, über und über, nach und nach, halb 
und halb).
2. S
inonim so’zlar
yoki bir-
biriga yaqin so’zlarni bog’lanish yo’li bilan (auf Schritt und Tritt. 
Hof und Gut, Angst und Bange). 
3. 
Turli ma’no kasb etuvchi so’zlar, ammo ular orasida juda yaqin bog’liqlik mavjud (Haus 
und Hof, Dreck und Speck.) 
4. 
Ma’no jihat
idan bir-biriga butunlay qarama-
qarshi bo’lgan so’zlarning bog’lanishi yo’li 
bilan (Himmel unf Hölle, Himmel und Erde, Hund und Katze)
[7].
Juft so’zlar haqida fikr
yuritganimizda, u nutq san’ati
va tilshunoslikda stilistik shakl 
tushunchasi bo
’lib, unda ifodaning darajalanib oshib borishi (kuchaytirish, jamg’arish, 
umumlashtirish, natijalash, 
urg’u berish, his tuyg’uning ifodaliligi)ga sabab bo’ladi. Aniqlik o’zaro 
yonma- 
yon qo’yilgan so’zlar orqali (bir xil yoki ma’no jihatdan teng) umuman ko’pgina hola
tlarda 
ayni o’shalarning ma’no anglatuvchi turkumi bilan aks ettiriladi
(Myuller 2009, 11). 
Bunga birinchi misol sifatida “Lug und Trug” (yolg’on
-yashiq), Klipp und klar (aniq-tiniq), 
yoki “Schickimicki” (olifta
-
satang)lar kiradi. Juft so’z yana
Binomiale (inglizcha binomial pairs) 
“qisqa jumlalari ikkilik, qo’sh so’zlik” –qisqa qo’sh jumlalar yoki 
Hendiadyoine nomi bilan ataladi. 
Oxirgi keltirilgan tushuncha greklarg
a mansub bo’lib, o’zining so’zma
-
so’z tarjimasida “
eine durch 
zwei
”
( ikki orqali bir) dega
n ma’noni ifodalab, vazifasi jihatidan ushbu stilistik tasvir quyidagidan: 
o’zaro yonma
-
yon turuvchi ikki tushunchadan: old ko’makchi (predlog) yoki grammatik bog’lo
vchi 
ko’magida bir
- 
biri bilan bog’langan, tashkiliy qismlari tarkibidagi har bir so’zning ma’nosiga qarab 
emas, 
balki o’z i
c
hida ikkala so’z orqali jamuljam bo’luvchi bitta ko’chma ma’noga ega jumla 
sifatida tan olinadi. Keyinroq Myuller o’z qarashlarini davom ettirar ekan, bo’g’inlarning yonma
-
yon qo’yilishini (“
naja
”
, 
“
Mama
”
) juft 
so’z shakli
sifatida atab, ifodalab keladi. 
Juft so’zlarning 
“
mustahkamlik
”
deb ataluvchi tipik xususiyatiga ko’ra u kamdan
- kam almashinuvchan yoki 
o’zgaruvchandir. Myuller buni o’z asl holatiga qayta olmaslik
holati deb tasvirlab buni yana 
quyidagi fenomen uchun sa
bab bo’lishi mumkin deb ataydi: o’z asl holatiga qayta olmaslik oxiri 
baribir o’sha sabab (asos)ga: tasavvur qilingan, saqlangan ma’lumotni yengillashtirish uchun xi
zmat 
qiladi. 
Mavjud grammatik qoidalardan mustaqil o’sha mantiq
tanlanadi, u optimal ravishda 
tasniflanadi.
1.1 
Juft so’zlarning yasalishi 

---