|
XORAZM MA
’
MUN AKADEMIYASI AXBOROTNOM
А
SI
–
9/2020
8
на покупку своей квартиры. В итоге при применении пенобетонных материалов стоимость
(только прямых затрат)
жилого дома сокращается на 2,05%.
СПИСОК ИСПОЛЬЗОВАННОЙ
ЛИТЕРАТУРЫ
:
1. Atamurotov O.E., Savutov R. Some considerations to change the enclosing structures in one-story residential
buildings. Khorezm Academy Mamun. Khiva-2017.
2.
Архитектура
-
курилиш
фани
ва
давр
/
ХХ
V-
анъанавий конференция материаллари.2
-
қисм
.
Тошкент
-
2
016й.
3.Типовой проект ТП
-199-
01с
-
10/13И;
Типовой проект 114
-
52с
-17/2.
XORAZM MA
’
MUN AKADEMIYASI AXBOROTNOMASI
–
9/2020
9
БИОЛОГИЯ ФАНЛАРИ
UO’K
: 581.9+581.6
QORAQALPOG'ISTON VA XORAZM MADANIY O'SIMLIKLARINING YOVVOYI
AJDODLARINING BOTANIKA-GEOGRAFIK TAHLILI
A.B. Ajiev, dots., Nukus davlat pedagogika instituti, Nukus
Annotatsiya.
Maqolada Qoraqalpog'iston va Xorazmning madaniy o'simliklarining yovvoyi
ajdodlari botanik va geografik tahlil qilingan. Madaniy o'simliklarining yovvoyi ajdodlarining
areal tiplari bo'yicha tarqalishini tahlili shuni ko'rsatdiki, ularning yashash joylari juda xilma-xil
bo'lib, ularning ko'p qismi (38) Eron-Turon yashash joylariga, 22 tasi Turan arealiga tegishli.
Qadimgi O'rta er dengizi hududida 67 tur mavjud bo'lib, shundan Tog'li-O'rta Osiyo, Eron-Turan,
Eron areal tiplariga 40 tur kiradi.
Kalit so'zlar
: madaniy o'simliklarning yovvoyi ajdodlari, areal tiplari, botanika va geografik
tahlil
Аннотация
.
В статье приведен ботанко
-
географический анализ дикорастущих
сородичей культурных растений Каракалпакстана и Хорезма. Проведен анализ
распространения ДСКР по типам ареалов. Анализ видового состава дикорастущих
сородичей культурных растений показал, что они с весьма разнообразным типом ареалов,
что наибольшее количество
видов (38) относится к Ирано
-
туранскому типу ареала, к
Туранскому –
22 вида. В древнесредиземноморском ареале
существует
67 видов, из которых
40 видов относятся к горносреднеазиатским, ирано
-
туранским, иранским типами ареалов
.
Ключевые слова
: дикорастущие сородичи культурных растений, типы ареалов,
ботанико
-
географический анализ
Abstract.
The article presents a botanical-geographical analysis of wild relatives of cultivated
plants in Karakalpakstan and Khorezm. The analysis of the distribution of DSCR by types of areas
is carried out. An analysis of the species composition of wild relatives of cultivated plants showed
that they have a very diverse type of areals, that the largest number of species (38) belongs to the
Irano-Turanian type of area, and 22 species to the Turanian type. In the ancient Mediterranean
area, there are 67 species, of which 40 species belong to the mountainous Central Asian, Iranian -
Turanian, Iranian types of areas.
Key words
: wild relatives of cultivated plants, types of habitats, botanical and geographical
analysis, etc.
Madaniy o'simliklarning yovvoyi ajdodlari (MO’YoA) ekologik omillarga (yuqori va past
haroratlar, qurg'oqchilik, sho'rlanish, suv toshqini va boshqalar), shuningdek kasalliklarga,
zararkunandalarga va boshqalarga qarshilik kabi biologik xususiyatlarning tashuvchisi hisoblanadi.
Shuning uchun kelajak progressni madaniy o'simliklarning yovvoyi ajdodlaridan to'liq va har
taraflama foydalanmasdan tasavvur qila olmaymiz.
Qoraqalpoq o'chog'i madaniy o'simliklarning yovvoyi ajdodlarining jo'g'rofiy tahlili shuni
ko'rsatmoqdaki, ular turli ekologik-geografik hududlarda va turli relyeflar bilan bog'liq o'simlik
turlarida keng tarqalgan. Shuning uchun Qoraqalpoq o'chog'i o'simliklarini qisqacha ko'rib chiqish
zarur.
Yovvoyi o'simliklarning nasl-nasabini tushunish uchun ularning geografik tahlillari o'tkazildi.
Bu florogenetikaning usullaridan biri bo'lib, diqqat markazida o'simlik va o'simliklarning
shakllanishida ishtirok etgan tarqoq turlar guruhini tahlil qilish uchun eng mosdir.
Madaniy o'simliklarning yovvoyi ajdodlari qatorlari turlarini o'rganish natijalari ularning nasl-
nasabidagi farqni ko'rsatmoqda (Azjiev A.B., 2016, Azjiev A.B. va boshqalar, 2016, 2017).
Madaniy o'simlikning u yoki boshqa yovvoyi ajdodi hududining turini aniqlab, biz (albatta
ehtiyotkorlik bilan) "xuddi shunday taqdir" turlarini aniqlaymiz (Kamelin R.V., 1973 so'zlaridan
foydalangan holda).
O'simlikshunoslikni hududlar turlariga (yoki geografik elementlarga) bo'linishi A.A.
Grosheim (1939), keyinchalik A.S. Lazarenko (1956) tomonidan taklif qilingan.
Shunga o'xshash turdagi hududlarni taqqoslab, madaniy o'simliklarning yovvoyi ajdodlarining
tarixini bir darajada tasavvur qilishimiz mumkin.
Turlarning areallarini tasniflashning dastlabki rivojlanishini o'rganishda (Meusel H., Jager E.,
Weinert E., 1956; Camelin R.V. 1973; Takhtazhyan Fl, 1978 va boshqalar) biz yovvoyi o'simliklar
turlarining yarmidan ko'pi uchun areallar tiplarini aniqlashni foydalandik. Qolgan turlar R.V.
Do'stlaringiz bilan baham: |
