Xorazm ma ’ mun akademiyasi axborotnomasi – /2020 Ўзбекистон республикаси фанлар

муҳитни 
яроқлилиги
бўйича тоифалаштирилиши зарур.
Минтақавий экологик сиёсат таъсирчанлиги табиатдан фойдаланиш ва табиатни 
мухофаза қилишнинг ижтимоий
-
иқтисодий механизмини ҳар бир минтақада янги меъёрлар 
ва лимитларни ҳисобга олиб такомиллаштириш йўли билан амалга оширилиши мумкин. 
Табиий муҳитда ифлослантирувчи моддаларни чекланган миқдордаги
тўпланиш 
коэффициентига талабни кучайтириш экологик бузилишлар учун жарима санкциялари 
қўллаш билан ифодаланиши лозим. 
Шулар билан бир қаторда ҳудудни экологик соғломлаштириш, корхоналарда ресурсни 
тежайдиган ва кам чиқимли технологиялар жорий қилиш, экологик инфратузилма 
объектларини барпо қилганлиги чора тадбирлари учун рағбатлантириш доирасини 
кенгайтириш зарур. Бу чоралар орасида субсидиялар, кредитлар (имтиёзли, узоқ муддатли ва 
паст фоизли)
, 
солиқларни пасайтириш чоралари жуда муҳимдир.

---

XORAZM MA
’
MUN AKADEMIYASI AXBOROTNOM
А
SI 
–
9/2020 
108
Экологик сиёсатни таъсирчанлигини оширишнинг яна бир муҳим омили маҳаллий 
хокимият 
органларининг 
инвестиция 
фаолиятини 
экологик 
фондлар 
билан 
мувофиқлаштириш, молиялаштиришнинг бошка манбаларини
табиатни мухофаза қилиш 
тадбириларини амалга оширишга жалб қилишдир.
Шуни айтиш керакки, 2008 
- 
2018 йилларда Ўзбекистон Республикасининг атроф
-
муҳитни мухофаза қилиш ишлари дастури атроф
-
муҳитни мухофаза қилиш, экологик 
хавфсизликни таъминлаш, табиий тизимларни, уларнинг биологик ранг
-
баранглигини ҳамда 
ўзини
-
ўзи қайта тиклаш кобилиятини сақлаш, табиий ресурслардан оқилона ва комплекс 
фойдаланишни таъминлаш, табиатдан фойдаланишни бошкаришнинг самарали иқтисодий 
усулларини жорий этиш, атроф
-
муҳитнинг ифлосланиш даражасини камайтириш, табиий 
муҳитни сақлашни таъминлашнинг хукукий механизмини такомиллаштириш, экологик илм
-
фанни ривожлантириш, экологик билимларни кенг тарғиб қилиш, шунингдек, экологик 
маданиятни ошириш комплекс чора
-
тадбирларини амалга ошириш
мақсадида ишлаб 
чиқилган.
Минтақада экологик
-
иқтисодий тизимларни шаклланишида қуйидаги ҳолатларга 
эътибор қаратиш зарур.
1. 
Ўзбекистонда ер муносабатларини такомиллаштиришнинг муҳим жиҳати ер учун 
тўлов тизимидир. Ерга тўловларни ҳисоб
-
китоб усули етарли
даражада асосланмаган. Ерга 
тўлов тизими асосан соф фискал характерга эга ва қишлоқ хўжалиги ерларидан самарали 
фойдаланишни рағбатлантирмайди, ер ресурсларидан оқилона фойдаланаётган қишлоқ 
хўжалиги товар ишлаб чиқарувчиларига имтиёзлар йўқ. 
Хоразм вилояти тупроқлари физик, физик
-
механик, гидро ва термофизик, биологик 
хусусиятларига кўра кам таъминланган тупроқлар сирасига киради. Шунга қарамай, 
тупроқда дегумификация жараёни кечмоқда, яъни гумуснинг парчаланиши ва йўқ бўлиши 
содир бўлмоқда. Тупроқдаги гумуснинг 1% йўқолиши қишлоқ хўжалиги экинлари 
хосилдорлигини гектарига 2
-
3 центнер пасайишига олиб келади. 
2. Вилоят ер майдонлари экологик ҳолатини қишлоқ хўжалиги субъектлари фаолиятида 
ҳисобга
олиш ва шунга мувофиқ тупроқ балл бонитетига аниқлик киритиш ва экинлар 
хосилдорлигини тупроқ балл бонитетига мувофиқ равишда белгилаш, аграр соҳада экологик
-
иқтисодий ёндашувини таъминлаш жуда муҳим.