Xorazm ma ’ mun akademiyasi axborotnomasi – /2020 Ўзбекистон республикаси фанлар

ТАДҚИҚОТ МАТЕРИАЛЛАРИ ВА УСЛУБЛАРИ
Тадқиқот ҳудудида кокцинеллид (
Coleoptera, Coccinellidae
) турларини имаго босқичида йиғиш 
энтомологик тутқич ёрдамида 2020 йилнинг март
-
сентябрь
ойлари давомида амалга оширилди. 
Шунингдек, тадқиқот ҳудудидан қўл ёрдамида кокцинеллид турларининг тухумлари, личинка ва 
ғумбакларини йиғиб олиш амалга оширилди. Йиғилган биоматериал стандарт лаборатория 
пробиркаларига солиниб, тутилган жойи ва санаси ёзилган ёрлиқ ёпиштирилди. Ғўза 
агробиоценозларида ва унга туташ биотопларда кокцинеллид турларини йиғиш жараёни қатъий 
тартибда, сутканинг соат 10
00
-12
00 
оралиғида, соат 16
00
-18
00
оралиқларида, ҳар 5 кунда 1 марта амалга 
оширилди. Бунда
тадқиқот ҳудудлари капрон ип ёрдамида ҳар бир биотопда 25 та 200×200 см (2 м
2
) 
ўлчамдаги юза майдони бўйлаб участкаларга ажратилди. 
Шунингдек, тадқиқот ҳудудида биотопларда ўсувчи дарахтлар пўстлоқлари, қирғоқлар, ўрта тоғ 
минтақасига кирувчи қишлаш
-
резервация зонасида майда тош
-
шағалли участкалардан биологик 
материал йиғиб олинди ва йиғиш давомида фотодалил шаклида материаллар тўпланди. 
Тадқиқотларда кокцинеллид турларини йиғиш, биотопларда тарқалиш зичлигини ҳисоблаш 
стандарт услуб асосида, энтомологик
тутқич ёрдамида, сермаш услубида амалга оширилди.
ТАДҚИҚОТ НАТИЖАЛАРИ
 
Тадқиқотларда 
жанубий 
Қашқадарё 
вилояти 
Касби 
ва 
Миришкор 
туманлари 
агробиоценозларида кокцинеллидларнинг 5 та кенжа оила (
Scymninae, Chilocorinae
, 
Coccidulinae, 
Epilachninae
, 
Coccinellinae
), 8 та триба, 22 та авлодга мансуб 31 тури аниқланди (1
-
жадвал).
Тадқиқотлар амалга оширилган Қашқадарё вилояти ҳудудида иқлим шароити иссиқ ва қуруқ 
бўлганлиги сабабли, кокцениллид турлари март ойининг иккинчи ўн кунлигида (2020 йил 12
-
18 март) 
фаол фазага ўтиши аниқланди. Тухум қўйиш жараёни етти нуқтали хонқизи (
Coccinella septempunctata
) 
турида 2020 йил 17
-
18 март кунлари кузатилди (1
-
расм).
Тадқиқотларда етти нуқтали хонқизи (Coccinella septempunctata) тухумидан қорамтир рангдаги 
личинкалар чиқиши қайд қилинди. 
Қашқадарё
вилояти Миришкор тумани ва Нишон туманларида амалга оширилган тадқиқотларда 

---