Xorazm ma ’ mun akademiyasi axborotnomasi – /2020 Ўзбекистон республикаси фанлар

топиш учун чет элга ҳаддан зиёд чиқиб кетиши
. 
Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлиги 
маълумотларига
кўра, Ўзбекистон Республикасида ички меҳнат мигрантлари сони 684,7 минг кишини 
ташкил этиб, 2015 йилга нисбатан уларнинг сони 18,2 фоизга камайган. Ички меҳнат мигрантларининг 
аксарияти иш берувчилар билан оғзаки фуқаролик
-
ҳуқуқий шартномалар бўйича вақтинчалик бир 
марталик ишларни бажариб, бу барча иш билан банд бўлганларнинг 5 фоизидан ортиғини ва норасмий 
секторда банд бўлганлар умумий сонининг қарийб 10 фоизини ташкил этади. Мазкур ишчиларнинг 75 
фоизидан ортиғи Қашқадарё, Сурхондарё вилоятлари ҳамда Фарғона водийси аҳолисининг Тошкент 
шаҳрига ички меҳнат миграцияси улушига тўғри келади.
Меҳнат ресурсларининг ташқи миграцияси ички миграциясидан 5,6 мартага кўпни ташкил этади. 
Таҳлил қилинаётган даврда (2015
-
2019 йиллар) меҳнат фаолиятини амалга ошириш учун чет элга 
кетган шахслар сони
2,4 мартага ортган (4
-
расм).
 
4-
расм. Ўзбекистон Республикасида ички ва ташқи меҳнат мигрантлари сонининг ўзгариши, минг киши
 
Манба: Ўзбекистон Республикаси Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлиги маълумотлари 
асосида тузилган.
 
Айниқса бу даврда ташқи меҳнат мигрантлари сони Сирдарё вилояти (5,89 марта), Тошкент 
шаҳри (5,12 марта) ва Қорақалпоғистон Республикасида (4,37 марта) юқори суръатда ўсган.
Аҳоли таркибида норасмий мигрантлар улуши 1,0 фоиздан ортиқни ташқил этса иқтисодиётга
таҳдид солади. Бандлик ва меҳнат муносабатлари вазирлиги маълумотларига кўра, Ўзбекистон 

---

XORAZM MA
’
MUN AKADEMIYASI AXBOROTNOMASI 
–
12/2020
69
Республикасида бу кўрсаткич 7,3 фоизга тенг. Ҳудудлар кесимида Андижон (9,7%), Хоразм (9,2%), 
Сирдарё (9,1%), Самарқанд (8,4%) ва Бухоро (8,1%) вилоятларида юқори. 
Шуни алоҳида қайд қилиш керакки, Ўзбекистонда ташқи меҳнат мигрантлари улуши жаҳондаги 
ўртача кўрсаткичлардан (3,2%) 
- 
2,3, аҳоли жон бошига ўртача даражадаги даромад тўғри келадиган 
бошқа мамлакатлардаги кўрсаткичлардан (2,7%) 2,7 баробар юқори. 
Иқтисодий фаол аҳоли таркибида ташқи меҳнат мигрантлари улуши 15,0 фоиздан ортса ҳам 
иқтисодиётга таҳдид солади. Ўзбекистон Республикасида бу кўрсаткич 16,5 фоизни ташкил қилади. 
Қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришининг қисқариши, қишлоқ жойларида ижтимоий 
инфратузилма муассасаларининг ёпилиши, оммавий ишсизлик, иш ўринларининг етарли эмаслиги 
туфайли меҳнатга лаёқатли қишлоқ аҳолисининг меҳнат миграцияси қишлоқ жойларининг 
“демографик емирилиш”ига олиб келмоқда. Бу салбий тенденция
 
оммавий хусусиятга эга бўлиб, 
мамлакат миллий хавфсизлигига жиддий таҳдид солмоқда. 
Яқин келажакда миллий меҳнат бозорининг ўзи
қишлоқ хўжалиги ва бошқа соҳаларда кадрларга 
кучли эҳтиёж сезиб қолиши мумкин. Бугунги куннинг ўзида қишлоқда тиббиёт ходимлари, 
ўқитувчилар ва бошқа мутахассислар
етишмаяпти. Бундан ташқари, ер ислоҳоти натижасида мулкка 
олинган ер участкалари фойдаланилмай қолаяпти ёки улардан самарасиз фойдаланилаяпти. 
Шунингдек, қишлоқ жойларидан назоратсиз миграция минтақавий меҳнат бозорларидаги 
номутаносибликка
олиб келади ва унинг барқарор фаолият кўрсатишига хавф солади.
Республикада миграция жараёнлари билан боғлиқ салбий тенденциялар демографик 
жараёнларнинг мураккаб кўринишга эгалиги ва унга боғлиқ равишда меҳнат бозорининг юқори 
босимли ҳолати, яъни ишчи кучи таклифининг унга бўлган талаб миқдоридан ошиб кетиши ва иш 
ўринларининг етишмаслиги оқибатида юз бермоқда. Ташқи меҳнат миграцияси билан боғлиқ 
иқтисодий хавфсизликка таҳдидларни камайтириш учун ташқи меҳнат миграцияси жараёнларини 
давлат томонидан тартибга солиш лозим.