Xorazm ma ’ mun akademiyasi axborotnomasi – /2020 Ўзбекистон республикаси фанлар

XORAZM MA
’
MUN AKADEMIYASI AXBOROTNOMASI 
–
12/2020
95
корпоратив бошқарув ҳолатини ўзаро таққослашга имконият яратади. Ушбу баҳолашни амалга 
оширишда кўп ҳолларда корпоратив бошқарув бўйича мамлакатда ҳуқуқий асосларнинг 
ривожланганлиги, уни бажариш даражаси, фонд бозорлари ривожланганлик даражаси (капиталлашув 
таққосланади), банкротлик механизми каби корпоратив бошқарувнинг ташқи механизм элементлари 
экспертлар баҳоси усулини қўллаш орқали баҳоланади. Корпоратив бошқарув ички
механизмларини 
баҳолашда эса Директорлар кенгаши фаолияти (ташқи ва ички директорлар сони тақсимоти, Кенгаш 
аъзолари сони, Директорлар кенгаши томонидан менежерлар фаолиятини баҳолаш
услуби ва бошқа 
кўрсаткичлар) ва менежерларни рағбатлантириш тизими (ҳақ
тўлаш тизими менежер ва мулкдорлар 
қизиқишларини қай даражада ошириши билан баҳоланади) ҳолатлари баҳоланади.
2-
расм. Корпоратив бошқарув самарадорлиги усуллари
 
(
Муаллиф томонидан ишлаб чиқилган
) 
Корпоратив бошқарув самарадорлигини баҳолаш муаммосини ҳал этишда бошқача ёндашувга, 
яъни корпорация молия
-
хўжалик фаолияти самарадорлигини бу корпоратив бошқарув пировард 
натижаси самарадорлиги тасдиғи ҳамдир, деган ёндашувга асосланилади.
 
Хулоса ва таклифлар
 
Юқорида белгиланган вазифалар ва амалий натижалар асосида қуйидаги таклиф ва тавсиялар 
ишлаб чиқилди:
1. «Корпоратив бошқарув» тушунчаси, унинг фаолиятининг замонавий иқтисодиётидаги 
ижтимоий аҳамиятини инобатга олган
ҳолда аниқлаштирилган. Тадқиқотда таъкидланганидек
, 
ҳозирги кунда «корпоратив бошқарув» тушунчасининг
аниқ ва тўлиқ таърифи йўқ. Турли хил 
ёндашувларнинг борлиги, корпоратив бошқарувнинг ноаниқ талқин қилинишига ва тадқиқотчилар ва 
амалиётчиларни бироз чалкаштириб юборилишига ҳамда кенг тарқалиш йўлида баҳс
- 
мулоҳазалар 
юзага келишига сабаб бўлмоқда;
2. Республикамиз иқтисодиёти шароитида самарали корпоратив муносабатлари етарлича 
бўлмаган ҳамда фонд бозори, банкротлик институти, ёлланма бошқарувчилар институти талаб 
даражасида шакллантирилмаган корпоратив муносабатлар таркибий тузилмаси бўлмаган, унинг пул 
маблағлари билан самарали рағбатлантириш механизми ишлаб чиқилмаган, корпорациялар 
менежерлари фаолиятини фақатгина Директорлар кенгаши (Кузатув кенгаши ) каби битта механизм 
билан назорат қилиниши ҳолатида бу каби услубларни такомиллаштириш ва уни мослаштириш талаб 
этилади.
3. Корпоратив бошқарув самарадорлигини унинг бозор қиймати асосида баҳолаш корпорация 
акция тўловига лаёқатлилигини кафолатловчи фонд бозорлари самарали фаолият юритишидагина 
мумкин бўлади.
4. Корпоратив бошқарув самарадорлигини унинг бозор қиймати асосида баҳолаш корпорация 
акция тўловига лаёқатлилигини кафолатловчи фонд бозорлари самарали фаолият юритишидагина 
мумкин бўлади.