Xomashyo materiallari va ularni boyitish 41 6–mavzu: oltingugurt. Aglomeratsiya va yoqilgʻi gazlari. Sulfatli xomashyolar

XOMASHYO MATERIALLARI VA ULARNI BOYITISH 
43 
Avtoklavdagi massani aralashtirilganda suv mayda tomchilarga boʻlinadi, u esa 
bekorchi jinslarga absorbilanishi natijasida massaning yuqori qatlamiga qalqib 
chiqadi. Shuning uchun avtoklavdan dastlab toza suyuq oltingugurt quyib olinadi, 
soʻngra esa bekorchi jins chiqariladi. 
Flotatsiyalash avtoklavining unumdorligi 1 m
3
hajmdagi jihoz uchun 1600 kg/s 
oltingugurtga toʻgʻri keladi. Konsentratdan oltingugurtni umumiy ajratib olish 
darajasi 95-98% ni tashkil etadi. 
Flotatsiyalash avtoklavining ishlash tartibi taxminan quyidagicha boʻladi: 
Bajariladigan ishlar 
Davomiyligi, 
min. 
Oltingugurtli boʻtqani suv bilan aralashtirish........................................ 
10 
Flotatsiyalash…….…….…….…….…….…….…….……................... 
5 
Suyuq oltingugurtni quyib olish va chiqindilarni yoʻqotish ……......... 
15 
Siklning umumiy davomiyligi 30 min; suyuq shisha sarfi 8% (eritmadagi SiO
2
ning konsentratsiyasi 3 g/l) ni tashkil etadi. 
 
2. Oltingugurt bugʻining olinishi.
Bugʻ holatdagi oltingugurtni rangli metallurgiya gazlaridan, neftni qayta ishlash 
gazlaridan, neft va tabiiy gazlarning yoʻldosh gazlaridan va boshqalardan ajratib 
olinadi. Shunday qilib, oltingugurt bugʻi gazlarni tozalash jarayonlarining chiqindisi 
hisoblanadi va shuning uchun elementar oltingugurtning arzon turlaridan biriga kiradi. 
Ammo rangli metallurgiya gazlaridan olinadigan oltingugurt bugʻi tarkibida koʻp 
miqdordagi mishyak va boshqa zararli qoʻshimchalar boʻladi, bu esa kontaktli sulfat 
kislota ishlab chiqarishda sulfitli gazlarni yetarli darajada oldindan tozalashni talab 
etadi. 
Oltingugurt bugʻi ayniqsa koʻpgina hollarda misli kolchedan kuydirish pechlari 
gazlaridan olinadi. Bunda elementar oltingugurt tarzida 80% gacha S ajratib olinadi. 
Misli kolchedanning asosiy pirit FeS
2
hisoblanadi, kolchedandagi CuS miqdori 4% 
gacha boʻladi. Misli kolchedan, koks, kvars va ohaktosh (flyus) dan iborat shixtaning 
vatejaket pechlarida kuydirilishi toʻrtta zonada amalga oshadi. Birinchi zonada 
(quritish zonasida) shixta 550
O
C haroratgacha, keyingi zonada esa 800
O
C gacha 
qiziydi. Ikkinchi zonada 800
O
C haroratgacha qizigan shixtada quyidagi reaksiya sodir 
boʻladi: 
FeS
2

FeS + S

Uchinchi zonada pechning pastki qismidan chiqadigan oltingugurt dioksid 
shixtadagi uglerod yordamida elementar oltingugurtgacha qaytariladi: 

---