Xi—xv асрларда франция

Pedagogik texnologiya motivlar: Ihtiyoj, manfaat, maqsadlar. 

Jamiyat  

Kadrlar  

tayyorlash 

O’qituvchi 

O’quvchi 

Ota-ona  

Farzand tarbiyasi, 

ta’limi 

Kasbiy maqsad, 

vazifalar, pedagogik 

ijod 

Bilim va tarbiya olish, 

kasb-hunar o’rganish 

(qiziqishiga ko’ra), 

---

 

73 

o’quvchi shaxsini rivojlantirish  orqali ta’lim maqsadiga erishishni ta’minlashdan iborat. 

Pedagogik texnologiyaning tamoyillari  quydagilardan iborat:  

  kafolatlangan yakuniy natija,  

  ta’limning maxsuldorligi,  

  teskari aloqaning mavjudligi,  

  ta’lim maqsadining aniq shakillanganligi. 

 

U  yoki  bu  pedagogik  texnogiyani  tanlash,  rejalashtirilgan  dars  va  mashg’ulotda 

qaysi  darajadagi  bilim  va  kunikmalarni  o’zlashtirish  nazarda  tutilganligiga  bog’liqdir. 

Pedogogik texnologiya doirasida yangi o’quv materialini o’zlashtirishning boshlang’ich, 

algoritmik,  evristik,  ijodiy  xarakterdagi  darajalari  mavjud.  Boshlang’ich  harakterdagi 

daraja-o’quvchining  eshitganlari,  ularga  berilgan  namunalar,  taqdim  etilgan  algoritm  va 

kursatmalar asosida topshiriqlarni bajarish kunikmasini ifodalaydi.  

 

Algoritmik  xarakterdagi  daraja-bilim  va  kunikmalar  mazmunini  tadbiq  qila  olish 

mahorati,  bir  tipdagi  masalalarni    yecha  olish,  yozib  olish  va  eslab  qolish  faoliyatini 

amalga oshirish kunikmasini ifodalaydi. 

 

Evristik  xarakterdagi  daraja-taqdim  etilgan  o’quv  masalalarini  yechish  yo’llarini 

izlash  hamda  bu  muammolarni  yechish  uchun  yangi  axborotlarni  mustaqil  tarizda  izlab 

topish kunikmasiga ega bo’lish bilan xarakterlanadi. 

 

Ijodiy  xarakterdagi  daraja-o’quv  materialini,  shuningdek,  ilgari  o’zlashritilgan 

bilim va kunikmalarni turli xolatlarda tadbiq eta olish maxorati bilan xarakterlanadi. 

 

Boshlang’ich va algoritm xarakterdagi darajalar reproduktiv bilim va kunikmalarni 

talab  qiladi.  O’zlashtirishning  ushbu  darajalardagi  pedagogik  texnologiyalarni  ijrochi 

texnologiya deb atash mumkin. 

 

O’quv materialini esda saqlab qolishga va kunikmalarni hosil qilishga yunaltirilgan 

bilim  va  maxoratlar  darajasi  o’quvchilarning  reproduktiv  va  maxsuldor  faoliyatlarni 

uyg’unlashtirishni talab qiladi.  

 

O’quv-  bilish  faoliyati  izlanuvchan,  evristik  xarakter  kasb  etganda,  yuqori 

darajadagi muammoli, muammoli rivojlantiruvchi ta’lim metodi, vaziyatni tahlil qiluvchi 

topshiriqlar  metodi  ishchan  o’yinlar,  mustaqil  ishlar,  muammoli  xarakterdagi 

topshiriqlardan foydalanish zarur. Bu evristik texnologiya deb ataladi. 

---

 

74 

 

O’quv  omillarini  yaratishga  asoslangan  pedagogik  texnologiyani  tadbiq  etish  va 

uning  maqsadiga  erishish  o’qituvchining  pedagogik  maxorati,  muloqot  madaniyati, 

nutqining  tug’riligi  kommunikativ  maxoratining  o’quvchilarga  ta’siri,  pedagogik 

texnikani egallaganlik darajasi va bu texnikani bevosita darsda qo’llashga ulgura olishga 

bog’liqdir. O’qituvchining o’quvchilar bilan muloqati ijtimoiy nuqtai nazardan o’quvchi 

shaxsiga  yunaltirilgan    bo’ladi.  Muloqot  guruhlarga  muljallangan  yoki  yakka  shaxsga 

yunaltirilgan bo’lishi ham mumkin. 

 

O’qituvchining o’quvchi bilan muloqati pedagogik xarakterdagi muloqot bo’lishi, 

aniq pedagogik vazifani bajarilishiga yunaltirishi kerak. Jumladan: optimal, yaxlit, qulay 

o’quv  muxitini,  ruxiy  vaziyatni,  o’quv  faoliyatini  optimallashtirish,  o’qituvchi  va 

o’quvchilar  orasidagi  munosabatni  tashkil  etish  shuningdek,  o’quvchilar  jamoasi 

orasidagi munosabatni shakllantirish nazarda tutilada. 

Shu asosda ta’limda o’quvchilarga bilim berish yoki ularning o’zlarini bilim olishga 

undovchi  motivlar  mavjud  ekan.  Bugungi  kun  ta’lim  sohasida  yuqorida  aytib 

o’tganimizdek ko’rgazmali qurollardan foydalanish eng samarali usullardan biri deb tan 

olinmoqda. Ularga quydagilar kiradi.