Xiv asrning ikkinchi yarimidan XVI asrgacha tarbiya, maktab va pedagogik fikrlar

XIV ASRNING IKKINCHI YARIMIDAN XVI ASRGACHA TARBIYA, MAKTAB VA PEDAGOGIK FIKRLAR

Reja:

• 1. XIV - XVI asrlarda Movarounnaxrda ta’lim-tarbiya va pedagogik fikr taraqqiyoti.
• 2. Ta’lim tizimini boshkarish.
• 3. Ta’lim-tarbiyani boshkarish bo‘yicha vakolatli davlat organlari.

Ta'lim tizimini boshqarish

• Bu davr tarixi temuriylar hukmronligi davri tarixi bilan uzviy qo`shilib ketadi. Bu davrda ta’lim - tarbiya,madaniyatimiz rivojiga katta hissa qo`shildi va ular hozirda ham o`z ahamiyatini saqlab kelmoqda.

Xalq maorifini boshqarish davlatimiz siyosatining bevosita ifodasidir.

• Umumiy o‘rta va kasb -xunar ta’limining rivojlanishi ularning maksad hamda vazifalarini tobora yakinlashtirib, birlashtirmokda.
• Boshkaruv organlari barkamol avlodni o‘kitish va tarbiyalash soxasida yagona davlat siyosatini amalga oshirishlari, yetilgan masalalarni o‘z vaktida va ijodiy xal etishlari, barcha o‘kuv yurtlarining ish saviyasi xozirgi zamon talablariga muvofik oshirilishini ta’minlashlari kerak.

Kadrlar tayyorlash milliy dasturi

• Kadrlar tayyorlash milliy dasturini amalga oshirishdan bosh maksad va pirovard natija har jixatdan barkamol avlodni tarbiyalash, XXI asrning erkin fikrli, o‘z vatani va xalkini manfaatlariga sadokatli yorkin shaxslarni voyaga yetkazishda namoyon bo‘ladi. Bu maksadga erishish umumiy demokratik yangilanishlar jarayoni,jamiyatni erkinlashtirish, mamlakatda yangi ijtimoiy-siyosiy muxitni shakllantirish bilan boglikdir. Kadrlar tayyorlash milliy dasturini amalga oshirish, xayotga tadbik kilish, xech bir mubolagasiz, strategik maksadlarimiz farovon kudratli demokratik davlat, erkin fukarolik jamiyati barpo etishimizning asosi bo‘lmogi lozim.

• Davlat va jamoat tashkilotlari, tabiiyki, eng avvalo, uzluksiz ta’lim tizimi muassasalari faoliyati mazmunini tubdan kaytadan ko‘rib chikishni takozo etadigan murakkab jarayondir. Ijtimoiy amaliyot, jamoatchilik tarbiyasi, ta’lim va tarbiyaning anik maksadga karatilganligi - erkin shaxsni shakllantirishning asosini tashkil etadi.
• Erkinlashtirish, jamiyatni ma’naviy yangilash, birinchi navbatda, yosh avlod an’analari insonparvarlik va demokratik kadriyatlarni singdirish orkali ta’minlanadi.

Ta’lim tarbiya tizimiga rahbarlik qilish prinsiplari.

• Ta’lim oldiga ko‘yilgan vazifalarni muvaffaqiyatli bajarish ta’lim tizimini boshqarish va unga rahbarlik kilish faoliyatining saviyasiga boglik. Kelajagi buyuk jamiyatning rivojlanish talablaridan kelib chikib, maorifning o‘rni va roliga yangi avlodni tarbiyalash nuktai nazaridan karab, Oliy Majlis materiallarida, Prezidentimiz ma’ruzalarida, maxsus qarorlarida rahbarlikning yuqori ilmiy darajada amalga oshirish zarurligiga alohida e’tibor berib kelmoqda.

Ilmiylik va pedagogika fani amaliyot bilan bog`lanish prinsipi.

• Bu prinsip xalk ta’limi organlari va maktabning hamma ishini O‘zbekiston Respublikasi davlatining ko‘rsatmasi, fan va texnika yutuklari hamda ijtimoiy tarakkiyotning ob’ektiv konuniyatlari asosida amalga oshirishni talab etadi. Chunki idora kilish uchun ishni bilish kerak. Hamma narsadan xabardor bo‘lmasdan turib, to‘la-to‘kis bilimga ega bo‘lmasdan turib, idora kilish ilmini bilmasdan turib, boshkarish mumkin emas. Xalk ta’limi ishlarini, maktab ishini, kasb-xunar kollejlari ishini va unga raxbarlik kilishda ko‘zlangan maksadlarga erishish uchun milliy mafkura, milliy goya, pedagogika, pedagogika tarixi, psixologiya, xususiy metodika, mantik, etika va estetika kabi fanlar erishgan yutuklarni muntazam o‘rganib borish, taxlil kilish hamda bu muvaffakiyatlarini keng ko‘llanishi zarur.

Demokratik markazlashgan prinsip.

• Ta’lim tizimini boshkarishda markazlashgan raxbarlikni keng demokratiya bilan mustakillik va tashabbuskorlikni rivojlantirish bilan birga ko‘shib olib borish, o‘ziga xos xususiyatlarni va shart-sharoitlarni hisobga olish imkonini beradi.

Ishlab chikarish va ta’lim tizimi.

• O‘zbekiston Respublikasining Kadrlar tayyorlash milliy dasturida o‘quv ishlab chikarish majmuasining (markazlarini) tashkil etish va ularni rivojlantirish, zamonaviy uskunalar, apparatlar va asboblar bilan jixozlash ragbatlantiriladi, deyiladi. Kadrlar tayyorlash va birgalikda ilmiy-texnologik yechimlar yaratishda korxonalarning ishlab chikarish saloxiyatidan samarali foydalaniladi. Ishlab chikarishda kadrlar tayyorlash qo‘llab quvvatlanadi.