Xitoy Xalq Respublikasi Reja

Xitoy Xalq Respublikasi transporti.
Ko‘p sonli aholi, katta hudud, ishlab chiqarish va tabiiy resurslar notekis taqsimlangan mamlakatda Xitoy uchun transport alohida muhim ahamiyatga ega.
Xitoy iqtisodini jadal rivojlanishi yuk tashishni sezilarli o‘sishiga sharoit yaratgan. 90-yillar o‘rtalarida yuk tashish hajmi bo‘yicha asosiy transport turi avtomobil hisoblangan. Yuk tashishda suv transporti yetakchi o‘rinni , 2-o‘rinni temir yo‘l egallaydi.
Temir yo‘l transporti mamlakar ichida uzoq masofaga yuk tashishda yetakchi rol o‘ynab kelmoqda. Temir yo‘llarni ancha uzunligiga qaramay (66 ming km atrofida), uning zichligi bo‘yicha AQSH, Hindiston kabi yirik davlatlardan birmuncha orqada qoladi. Biroq, temir yo‘llar yuk oboroti jihatidan Xitoy dunyoda yetakchi o‘rinni egallaydi. Rivojlangan dengiz transporti Xitoy savdo floti va dengizda yuk tashishni tezlik bilan o‘sishini o‘zida aks ettiradi. 40 tadan ko‘p liniyasi 100 dan ortiq mamlakatlarning deyarli 500 porti bilan aloqani ta’minlaydi, tashqi savdo operatsiyalarida Xitoyni 116 ta portlari ishtirok etmoqda, lekin ¾ qismi tash­qi savdo yuklari 8 ta yetakchi portlardan o‘tmoqda – Shanxay (1995 yil 165 mln. t. yuk oboroti), Sinxuandao, Guanchjou, Ninbo, Dalyan, Tyan­szin, Sindao, Chjanszyan.
Daryo transporti kenglik yo‘nlishida yuk tashishda juda muhimdir. Ichki suv yo‘llarini umumiy uzunligi 111 ming km. atrofida.

Xitoyning shosse yo‘llar xaritasi.
Yanszi daryo havzasiga 65 % kema qatnovchi yo‘llar, yuklarni 70 %i, 80 % dan ortiq mamlakatni daryo transportidagi yuk aylanmasi to‘g‘ri keladi. Yanszi daryodagi asosiy portlar - Shanxay, Nankin, Uxan, Chuntsin. Suv yo‘llari ichida deyarli 2000 km ga Pekindan Xangchouga cho‘zilgan qadimiy buyuk kanal alohida o‘rinni egallaydi.
Avtomobil transporti katta ahamiyatga ega. Avtoyo‘llarni past sifati yuk tashishni qiyinlashiradi. Bir vaqtni o‘zida dengiz sohillari rayonlarida xalqaro klassdagi magistrallar qurilgan. Bu esa, ochiq eshiklar siyosatini targ‘ib qilishni ta’minlaydi. Avtomobil parklari 12 mln.dan ortiq, biroq maxsus va katta yuk avtomashinalari yetishmaydu.
Havo transportiga katta ahamiyat beriladi. 700 ta ichki havo yo‘llari va 85 ta xalqaro yo‘llar bor. Grajdan aviatsiyasi parkida 700 dan ortiq turli hilda samolyotlar bor.
Quvur transporti asosan neft quvurlariga qaratilgan. Ular yirik neftni qayta ishlovchi sanoatlar va portlar bilan bog‘langan.
An’anaviy transport turlari – velosiped muhim rolni saqlab qolmoqda.