Xitoy tili tarixi

“

行” iyeroglifi. 

“

行 ” iyeroglifining ham ikki xil o’qilishi bor. 

173

Ulardan birinchisi “háng” bo’lib, 

“qator”, “kasb”, “idora, do’kon” kabi bir qancha ma’nolarni anglatadi. Bu iyeroglif  “

外行” 

(wàiháng) so’zining tarkibida kelib,  bu so’z  “bexabar, yetarlicha bilmaydigan” kabi ma’nolarni 

ifodalaydi. Shuningdek, “bank” ma’nosini anglatuvchi  “

银行” (yínháng), “firma, savdo uyi” 

ma’nolarini beruvchi “

商 行 ” (shāngháng), “o’z ishining ustasi, mutaxassis” ma’nolarida 

qo’llaniluvchi “

行家” (hángjia) kabi so’zlarning tarkibida kelganda ham “háng” kabi o’qiladi. 

Bu iyeroglifning ikkinchi o’qilishi “xíng” bo’lib, bunday talaffuz qilinganda “

行” iyeroglifi 

“yurmoq, bormoq”, “qilmoq, harakat qilmoq”, “uddalamoq, eplamoq” kabi ma’nolarni anglatadi. 

U quyidagi so’zlarning tarkibida keladi: “ish-harakat, faoliyat” kabi ma’nolarni anglatuvchi “

行

为” (xíngwéi) so’zining birinchi bo’g’ini bo’lib; “ro’yobga chiqarmoq, hayotga tatbiq qilmoq” 

ma’nolarini anglatuvchi “

实行” (shíxíng) so’zining ikkinchi bo’g’ini bo’lib; “keng yoyilmoq, urf 

bo’lmoq” kabi ma’nolarni ifodalaydigan “

风行” (fēngxíng) so’zining ikkinchi bo’g’ini bo’lib 

keladi. Bu iyeroglifning ishlatilishini quyidagi ayrim gaplarda ham ko’rib chiqamiz: 

井上菊花架，河边柳成行（

háng

）。（

“

绿化祖国

”

）

 

(Jǐngshàng júhuā jià, hé biān liǔ chéngxíng. (“Lǜhuà zǔguó”)) 

                                                 

172

 

“小学多音多义字手册”(Boshlang’ich maktablar uchun ko’p talaffuzli, ko’p ma’noli so’zlar qo’llanmasi), 沈棪, 

Pekin, 1990 yil, 116-bet 

173

 

“小学多音多义字手册”(Boshlang’ich maktablar uchun ko’p talaffuzli, ko’p ma’noli so’zlar qo’llanmasi), 沈棪, 

Pekin, 1990 yil, 118-bet 

---

Yerda xrizantemalardan gilam to’shalgan, daryo bo’yida esa majnuntollar saflanib turardi. 

(“Vatanni ko’kalamzorlashtirish”) 

不要紧，只要你再给我增加点

“

营养

”

就行（

xíng

）。（

“

三人行

”

）

 

(Bùyàojǐn, jǐyào nǐ zài gěi wǒ zēngjiā diǎn “yíngyǎng” jiùxíng (xíng). (“Sān rén xíng”)) 

Hech qisi yo’q, faqat meni yana ozgina “parvarish” qilsangiz, bas. (“Yurayotgan uch kishi”) 

Yuqorida keltirib o’tilgan ikkita gapning birinchisida “

行” iyeroglifi “成行” so’zining tarkibida 

kelmoqda va “saflanmoq, saf tortmoq, qator hosil qilmoq” ma’nosini anglatmoqda va gapda 

kesim vazifasini bajarmoqda. Ikkinchi gapda esa modal so’z vazifasini bajarib yolg’iz holda 

ishlatilmoqda.