Xirurgik kasalliklar

Qizilo’ngachni rentgenologik tekshirish usullari.
U har xil holatlarda 
rentgenoskopiya va rentgenografiya qilishdan, qator hollarda esa qo’shimcha 
tekshirish usullari: rentgenokimografiya, tomografiya, qizilo’ngachni 
kontrastlash bilan pnevmomediastinografiya qilishdan iborat. 

---

256 
Kontrast aralashma bilan to’ldirilgan qizilo’ngachni bemorni qiya 
vaziyatlarda tekshirishdan boshlanadi, chunki to’g’ri vaziyatda rentgen nurlari 
sagittal yo’nalganda qizilo’ngach umurtqa pog’onasi, to’sh suyagi va yurak-
tomirlar dastasi soyasi orqasida yashiringan bo’ladi (60, 61-rasmlar). 
60-rasm. Barret qizilo’ngachi. Qizilo’ngachning me’da o’tish qismidagi 
striktura va u bilan bog’liq katta yara. 

---

257 
61-rasm. Qizilo’ngachning kontrast modda bilan yonlama 
proektsiyasidagi diafragma qizilo’ngach teshigining churrasi. 
Qizilo’ngach shilliq pardasi pnevmorelefi manzarasini olish uchun bemor 
bariy aralashmasini kichik-kichik qultumlar bilan to’xtamasdan ichishi kerak. 
Bariy aralashmasi bilan u ko’p miqdorda havo yutadi va shilliq pardaning 
qo’shaloq kontrastli manzarasi vujudga keladi. 
Ezofagoskopiya qizilo’ngach devorini ko’zdan kechirishga imkon 
beradigan juda qimmatli usul hisoblanadi, u ko’rsatmalar bo’lganda esa 
gistologik tekshirish uchun to’qima bo’lakchasini olish (biopsiya) va ayrim 
zarur xirurgik operatsiyalarni bajarishga sharoit hozirlaydi.
 
Zamonaviy ezofagoskop yoki bronxoezofagoskop qizilo’ngach va nafas 
yo’llarini ko’zdan kechirish uchun chiqariladigan asboblar (bir-biriga 
o’xshashligidan odatda bronxoezofagoskop nomi ostida birlashgan komplekslar 
chiqariladi). Metalldan yasalgan ko’rish nayi, yoritgich moslamasi va operatsion 
asboblar yig’indisi (yot jismlarni olib tashlash va biopsiya uchun har xil 
omburlar, zondlar, operatsion qovuzloqlar, elektr koagulyatorlar, metall yot 
jismlarni chiqarish uchun maxsus elektr magnitlar va boshqalar) dan tashkil 
topgan. 
So’nggi yillarda egiluvchan ezofagoskop – fibroskoplarning yangi 
modellari ishlab chiqilmoqda. Fibroskoplar diagnostik ezofagoskopiya 
o’tkazishni engillashtiradi va qizilo’ngachga egilmaydigan uzun metall naycha 
kiritish bilan borliq xavf-xatarni ma’lum darajada bartaraf etishga imkon beradi. 
Biopsiya
– gistologik tekshirish uchun to’qima bo’lakchalarini kesib olish 
– odatda ezofagoskopiya vaqtida qizilo’ngach rakiga gumon qilingan hollarda 
o’tkaziladi. Qizilo’ngach rakini aniqlashda qizilo’ngach yuvindisi yoki qirmasi 
va shubhali qismini tsitologik tekshirish katta yordam ko’rsatadi. Bu usul etarli 
darajada aniq ma’lumotlar beradi. Turli mualliflarning fikricha, tekshirishning 
ijobiy natijalari qizilo’ngach raki bilan kasallangan bemorlarning 70-95 foizida 

---

258 
qayd qilinadi. Tsitologik tekshirish uchun material olish texnikasi oddiy va 
bemor uchun hech qanday xavf-xatar tug’dirmaydi.