Xirurgik kasalliklar

Venalarni tekshirishning maxsus instrumental usullari 
1. Funktsional-dinamik flebomanometriya.
 
Boldirga elastik bint solinadi, 
oyoq panjasi lateral tomonidagi venalardan birini punktsiya qilinib 
elektromanometr bilan ulanadi. Venoz bosimni oyoq mushaklari tarang 
qilingandan (Valsalva sinamasi) va mushak ishidan (10-12 marta turib 

---

215 
o’tirilgandan) keyin bosimi o’lchanadi. Chuqur venalar o’tkazuvchanligida 
Valsalva sinamasida bosim 10-15 mm suv ustiniga ko’tariladi, sistolik 
(mushaklar qisqarganda) va diastolik (mushaklar bo’shashtirilganda) bosim 45-
50 mm suv ustiniga oshadi, sistola-diastola gradienti birmuncha kamayadi. 
Mushak ishidan keyin bosim asta-sekin dastlabki darajasiga qaytadi. 
2. Teri elektrotermometriyasi
–
qo’shimcha usul. Varikoz venalar va 
tugunlar ustidagi teri haroratining 0,3-0,5°ga yuqoriligi oyoqni osiltirib 
o’tirishda haroratning farqi katta bo’lishi qayd qilingan. 
3. Termografiya
 
birmuncha kulrang fonda oqish uchastkalar ko’rinishidagi 
kengaygan venalarni aniqlab beradi. 
4. Ultratovush dopplerografiyasi. Bu tekshiruv orqali oyoq venalari qon 
o’tkazuvchanligi, qon oqimi tezligi, klapanlar etishmovchiligi va regionar qon 
bosimi aniqlanadi. 
5. Ultratovush angioskanerlash (ultratovush dupleks tekshiruvi). Bu 
tekshiruv orqali oyoq venalarini holati, o’lchami, o’tkazuvchanligi, klapanlar 
holati va etishmovchiligi, qon oqimi tezligi va hajmi, varikoz kengaygan venalar 
holati, ichida tromb bor yoki yo’qligi, trombning dinamikada o’sish darajasi 
kabi ma’lumotlarni aniqlash mumkin. Bu tekshiruv usuli noinvazivligi va 
tekshiruvni ko’p marta takrorlash mumkinligi tufayli hozirgi kunga kelib 
angiologiyada eng yaxshi ma’lumot beruvchi tekshiruv usuliga aylandi.
a 

---

216 
b 
49-rasm. Ultratovush angioskanerlash.
a) taqim osti venasi, b) komunikant vena holati. 
5. Flebografiya funktsional sinamalar chuqur venalarning o’tkazuvchanligi 
va komunikant venalarning holati to’g’risida aniq tasavvur bermagan hollarda 
qo’llaniladi. Kontrast modda vena ichiga yuboriladi. Distal va proksimal 
flebografiya qo’llaniladi. 
Distal flebografiyada kontrast modda (ultravist, omnipak, verografin, va b.) 
oyoq panjasi lateral tomonidagi venalarning biriga yoki medial chekka venaga 
yuboriladi. Tekshirish bemorning vertikal vaziyatida funktsional sinamalardan 
foydalanib (funktsional-dinamik flebografiya) o’tkaziladi. Seriyali angiografiya 
qo’llaniladi: birinchi suratni in’ektsiya qilingan zahoti (tinchlik fazasi), 
ikkinchisini bemor oyoq uchida ko’tarilgan vaqtda (mushak tarangligi fazasi), 
uchinchisi – oyoq uchini bosib 10-12 marta turib o’tirilgandan keyin 
(relaksatsiya fazasi) olinadi. Flebogrammalarda chuqur venalarning 
o’tkazuvchanligi aniqlanadi, kontrastniig tutilib qolishidan esa ishlamay qolgan 
komunikant venalarning u erda joylashganini aniq bilib olishga muvaffaq 
bo’linadi. 
Proksimal flebografiyada kontrast modda son venasiga katta teri osti 
venasini Seldinger bo’yicha punktsiya qilish va kateterlash yo’li bilan 
yuboriladi. Son venasi klapan apparatining holati va yonbosh venalarning 
o’tkazuvchanligi aniqlanadi. 

---

217 
50-rasm. Distal flebografiya.