Xirurgik kasalliklar

Klinikasi. 
Asta-sekin rivojlanadi, kasallik boshlanayotganda xojatga 
borilganda faqat shilliq parda tushadi. Kasallik rivojlangan sayin to’g’ri 
ichakning tushishi tez-tez ro’y berib turadi, ichakni qo’l bilan joyiga 
kiritilgandan keyin, hatto vertikal xolatda ham uning tushishi qayd qilinadi. 
Bemorlar mehnatga layoqatsiz bo’ladilar. 
Ichak tushganda quyidagi 
asoratlarni
kuzatish mumkin: to’g’ri ichak 
shilliq pardasida yaralar, nekroz va teshilish (perforatsiya), keyinchalik peritonit 
paydo bo’ladi. 
Davolash.
Bolalikda qabziyat, ich ketar, yo’talni bartaraf etishga 
karatilgan konservativ davolashning o’zi kifoya qiladi. To’g’ri ichak 
tushishining engil turida Tirsh operatsiyasi bajariladi – orqa chiqaruv yo’li 
atrofidagi teri ostiga kumush simning teri osti implantatsiyasi bajariladi. 
Kyummel-Zereni bo’yicha rektopeksiya operatsiyasi juda yaxshi natija beradi. 
Bu operatsiyaning mohiyati to’g’ri ichak devorini umurtka pog’onasining 
bo’ylama boylamiga dumg’aza umurtqalari sohasiga fiksatsiya qilishdan iborat. 
To’g’ri ichakning tushishi anal sfinkterning etishmovchiligi bilan birga 
uchraganda yuqorida zikr kilingan operatsiyani chanoq tubi muskullarini 
mustahkamlash bilan to’ldiriladi. 
To’g’ri ichak saratoni 
Kolorektal rak barcha yomon sifatli o’smalarning 15% ni tashkil qiladi. 
SHundan 30% ni to’g’ri ichak saratoni tashkil etadi. To’g’i ichak saratoni 
100000 axolining 10 tasida uchraydi. Asosan 50-60 yoshda, erkaklar bilan 
ayollar deyarli bir xil nisbatda kasallanadilar. 
Hozirgi kunda ham kasallik kelib chiqish sababi aniq emas, ammo uning 
kelib chiqishida ovqat turi, najasning ichak bo’ylab harakati, uning tarkibi, 
bakterial flora tarkibi muhim o’rin tutadi. Kasallik kelib chiqishidagi boshqa 

---

411 
omillarga ichak motorikasi va qabziyatga sabab bo’ladigan kamharakatli hayot 
tarzi, surunkali ichak kasalliklarini ham ta’kidlash lozim. 
Rak oldi kasalliklariga to’g’ri ichak polipi, nospetsifik yarali kolit, Kron 
kasalligi, surunkali paraproktitni kiritish mumkin.