Xirurgik kasalliklar

Anatomiyasi.
Qorinning oq chizig’i o’rta chiziq bo’ylab ichki qiyshiq, va 
ko’ndalang muskullar aponevrozlarining biriktiruvchi to’qima tolalaridan hosil 
bo’ladi. 

---

306 
Kindikdan yuqoridagi oq chiziq kindik oldida eni 2-3 sm ga etadigan serbar 
biriktiruvchi to’qima plastikasidan iborat. 
Qorin to’g’ri muskullari qinini hosil qiladigan aponevrozlar oq chiziqqa 
o’tayotganda qiya yo’nalib, bir biri bilan kesishadi va ayrim kishilarda 
birmuncha kattalashib ketadigan va churra chiqadigan joy bo’lib xizmat 
qiladigan yog’li kletchatka bilan to’lgan yoriqsimon bo’shliqlar hosil qiladi. 
Qorin to’g’ri muskullari kindikdan pastda deyarli tegib turadi. Bunday 
joylashgan churralarning nihoyatda kam uchrashi shu bilan izohlanadi. 
Qorin usti sohasi anatomik strukturasida (epigastrium) ham churra 
bo’rtmalari hosil bo’lishiga shart-sharoitlar mavjud. Bu sohada qorin to’g’ri 
muskullari dastalari orasidagi yoriqlarni nazarda tutish lozim. Bu dastalarning 
bir qismi V-VII qovurg’alarga, boshqalari esa xanjarsimon o’simtaga yopishadi. 
Muskul-aponevrotik tuzilmalar tonusi buzilganda va qorin ichidagi bosim 
oshganda bu yoriqlarga qorin pardasi oldidagi yog’, shuningdek qorin pardasi 
kirib qolishi mumkin: me’da kasalligi bularning qisilib qolishiga sabab bo’lishi 
mumkin. 
Oq chiziq churralari joylashuviga ko’ra kindikdan yuqorida joylashgan 
qorin usti churralari (herniae epigastricae), kindik oldida joylashgan kindik 
oldidagi (hernia paraumblicalis) va kindik pastida joylashgan qorin pastidagi 
(herniae hypogastricae) churralarga bo’linadi. 
Qorin ichidagi bosimning talaygina ko’tarilishi ta’siri ostida aponevrozdagi 
yoriq orqali (normada undan tomirlar, nervlar o’tadi) avvaliga qorin pardasi 
oldidagi yog’ bo’rtib chiqadi, u ba’zan qorin devori muskullari 
taranglashtirilganda yumaloq zichlashma (qorin pardasi oldidagi lipoma deb 
ataladigan) ko’rinishida paypaslanadi. Keyinchalik lipomadan keyin qorin 
pardasi ham bo’rtib chiqadi va xaqiqiy churra hosil bo’ladi. 
Simptomlari. 
Bemorlar jismoniy harakat paytida va qisilish bo’lganda 
bo’rtma sohasida og’riq sezadilar. Yotishda odatda og’riq bo’lmaydi. Churra 
qisilganda bemorning ko’ngli ayniydi va qusadi. 

---

307