“Ximoyaga ruhsat etildi” Pedagogika fakulteti dekani, g f. n., dotsent K. Boymirzayev

Ma’lumot mazmunida xozirgi zamon fani, texnikasi madaniyati, ishlab 

chiqarishi  va  fikrlashining  umumiy  asoslari  aks  etadi.  Binobarin,    ma’lumot  

mazmunida  fan,  texnika,  madaniyat,  ishlab  chiqarish,  tafakkurga  oid 

yetakchi  qarashlar,  g’oyalar,  nazariyalar,  faktlar  beriladi.  qarashlar, 

g’oyalar,  nazariyalar,  faktlar  o’rtasidagi  bog’lanishlar  ma’lumot  logikasi 

sanaladi. Ma’lumot logikasini bolalarning tayyorgarligi, yosh xususiyatlariga 

moslab  tanlash  va  ularga  pedagogik  ishlov  berish  masalalari  bilan 

ma’lumot  nazariyasi  shug’ullanadi.  Keyingi  yillarda  ma’lumot  mazmuniga 

sistem 

yondashish 

moyilligi 

kuchayib 

bormoqda. 

M.N.Skatkin, 

V.V.Kraevskiy,  I.Ya.Lerner  kabi  qator  olimlarning,  ilmiy  tadqiqotlarida 

ma’lumot  mazmunining  quyidagi  to’rtta  elementdan  iborat  ekanligi 

isbotlandi: 

—  bilimlar  tizimi.    Bilim  —  tabiatda,  jamiyatda,  inson  ongida  amal 

qiladigan  qonuniyatlarning  turli  belgilar    (masalan,  yozuv)  vositasida 

moddiylashtirilgan  ko’rinishidir.  Bilimlar  qarash,  g’oya,  ta’rif,  qoi shda, 

aniqlik, aksioma, teorema, fakt va sh.k. shaklida beriladi; 

— ko’nikma   va   malakalar — bilimlarni  o’zlashtirish,   o’zlashtirilgan   

bilimlarni  turli  o’quv  sharoitlariga  tatbiq  etish  yo’llari  bilan  shakllanadi. 

Malakaning  quyi  bosqichiga  ko’nikma  deyiladi.  Mashq,  treni rovka      (bir 

---

13 

 

xil  faoliyatni  o’zgartirmasdan  aynan  takzirorlash)  vositasida  ko’nikma 

yuqori bosqichga—malakagi aylanadi. Malaka avtomatlashgan ko’nikmadir. 

—  ijodiy  faoliyat  tajribasi  —  an’anaga  aylangan  fikrlash  va  faoliyat 

chegarasidan tashqariga  chiqish  demakdir.  Uquv  va  xayotiy  muammolarni 

original  usullar  bilan  xal  etish,  o’z  oldiga  vazifalar  qo’ya  bilish   faoliyat 

ko’rsatishning  yangncha  usullarini  egallash  yo’llari    bilan  talabalar    ijodiy 

faoliyat tajribasini 

 

egallashadi;