Xiii asr oxirlaridan XIX asrning ikkinchi yarmigacha bo`lgan davrdagi adabiy

SHe’riy hikoyatlari (Hikoyati manzuma). Sayfi Saroyining she’riy hikoyatlari didaktik mazmunda bo‘lib, insonlar o‘rtasidagi ahdu vafo, sadoqatga bag‘ishlangan. Jumladan, bir hikoyatida Sayfi Saroyi ishq yo‘lida hatto jondan ham kechmoq lozim degan o‘gitni beradi.

Bir yigit sevikli yori bilan kemaga o‘tirib, sayrga ketdilar. Tasodifan qarshi tomondan shamol kelib, to‘lqin ko‘tarildi va kemani suvga g‘arq qildi. Ikkalasi ham suv girdobiga tushib g‘arq bo‘la boshladilar. Nogahon bir odam kelib, yigitga qo‘lini cho‘zib qutqarishga shoshildi. SHunda yigit yordam qo‘lini cho‘zgan odamga, meni qo‘y, bor, yorimning qo‘lini tut, yordam ber, deb iltimos qildi. SHu voqeani hikoya qilib bo‘lgach, Sayfi Saroyi oshiqlikning qismatini shunday ifoda etadi:

Haqiqat oshiq erning mazhabi ul,

Tilasang, bo‘lmag‘a oshiq, alay bo‘l.

YOqarlar ul kishini o‘tqa, yorin

Qo‘yub mehnat ichinda ketar yorin.

Sayfi Saroyining “Gulistoni bit-turkiy” asari. Saroyi bu asarida Sa’diy “Guliston”ining asosiy mag‘zini olib, yangi hikoyatlar, qit’alar bilan boyitgan. (“Guliston”ning o‘zb. tarjimasi bilan S.S.tarjimasini solishtirish kerak).

Sayfi Saroyi ijodida “Gulistoni bit-turkiy” alohida o‘rin tutadi. Zotan, bu asar Sayfi Saroyi ijodida katta hajmdagi asar bo‘lish bilan birga, asarga olib kirgan o‘z ijod namunalari X1U asr o‘zbek nasri taraqqiyotini yangi bosqichga ko‘tardi.