Xidirov xojakbar ravshanivich abtotransportlardan ajralib chiqadigan tashlanmalarning atrof muhitga ta


■9    54                       3.4. Avtotransportdan ajralib chiqadigan tashlamalarning atrof



Download 0,61 Mb.
Pdf ko'rish
bet17/20
Sana30.12.2021
Hajmi0,61 Mb.
#88583
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   20
Bog'liq
avtotransportlardan ajralib chiqadigan tashlanmalarning atrof-muhitga tasirini baholash.

■9 

 

54 



                     3.4. Avtotransportdan ajralib chiqadigan tashlamalarning atrof 

muhitga ta‟siri 

Bitiruv  malakviy  ishi  tahlil  ikki  omil  bo‗yicha  o‗tkazildi:  A  -  tekislik  (6,  8, 10, 13 

IRI);  B  -harakat  jadalligi  (4,  8,  12,  16,  20  ming  avt/sut).  Takroriylik  sifatida 

kompyuter va tabiiy sharoitdagi eksperiment natijalari qabul qilingan. 

Bitiruv malakviy ishi tahlil tanlangan gaz chiqarilishi ko‗rsatkichining qoplama 

tekisligi  va  harakat  jadalligiga  bog‗liqligining  statistik  ishonchligini  ko‗rsatdi. 

Takrori  bo‗yicha  0,9585ga  teng  farq  N

uro


,

95

 



=

  1,265977o‗rtacha  farqdan  kam  bo‗lib 

chiqdi.  Demak,  tabiiy  va  kompyuter  eksperimentlari  natijalari  o‗rtasidagi  farqni 

e‘tiborga  olmaslik  va  ular  yagona  qonuniyatga  bo‗ysinadi  deb  hisoblash  mumkin, 

shu  asosda  xulosa  qilish  mumkinki,  tekislik  bilan  bog‗liqlikda  gaz  ajratmalarini 

prognozlash uchun olingan tenglamadan foydalanish to‗la xuquqlidir.

 

 

Bitiruv malakviy ishi «Atrof muhitga etkazadigan zararni aniqlash va ekologik-



iqtisodiy  xulosa»  deb  nomlangan  oltinchi  bobida  AYK  tomonidan  atrof  muhitga 

keltiriladigan  zararning  boshqa  mamlakatlarda  qabul  qilingan  narx  va  me‘yorlar 

bo‗yicha  pul  ifodasida  tahminiy  xisob-kitobi  amalga  oshirilgan.  Turli  gurux 

ifloslanishlari  bo‗yicha  keltiriladigan  zarar  hisobi  aloxida  amalga  oshirilgan  va 

quyidagilarni  tashkil  etdi:  1)  issiqhona  gazlaridan  11975897  Akt  doll./yil;  2)  yo‗l 

yoqasi zonasidagi atmosfera havosining ifloslanishidan - 69563641 Aqsh doll./yil; 3) 

lokal ifloslanishlardan - 24353950 Aqsh doll./yil. Jami: 1058893488 Aqsh doll./yil. 

Atmosferaga ajratmalardan tashqari, avtomobil transporta yo‗l yoqasi zonasining 

shovqinlanishiga  ham  sababchi  bo‗ladi.  Bunday  tashqari,  yo‗l-transport  xodisalar 

(Ytx)  ham  zarar  etkazadi.  Bir  qator  mualliflar  tomonidan  bajarilgan  tadqiqotlari 

ko‗rsatadiki,  Ytx  sodir  bo‗lishi  xavfi  ko‗rsatkichining  yo‗l  qoplamasi  tekisligiga 

bog‗liqligi barcha turdagi yo‗llar uchun umumiy xarakterga ega: IRI tekislik indeksi 

5-6  ko‗rsatkichigacha  oshib  borgan  sari  Ytx,  xavfi  ko‗rsatkichi  avval  oshadi,  so‗ng 

asta-sekinlik  bilan  kamayib  boradi.  SHu  asosda  xulosa  qilish  mumkinki,  ayrim 

hollarda  atmosferaga  zararli  moddalarning  chikqarilishi  nuqtai  nazaridan  optimal 



■9 

 

55 



bo‗lgan  tekislik,  Ytx,  xavfi  ko‗rsatkichining  oshishi  manbaiga  aylanishi  mumkin. 

So‗ng  ayrim  soddalashtirishlar  bilan  zamonaviy  texnologiyalar  va  moliyalashtirish 

imkoniyatlaridan  kelib  chiqib,  yo‗l  qoplamasi  tekisligining  ekologik-iqtisodiy 

optimumi aniqlandi. Bunda O.A. Krasikov keltirgan ekologik-matematik model asos 

sifatida qabul qilindi: 

Bunda  R


s

  -  jamiy  diskontlangan  harajatlar,  ming  AKSH  doll./km;  T

r

  -t



i

qoplamasining  yo‗lning  ustki  qoplamasining  foydalanilish  muddatiga  teng  bo‗lgan 

foydalanilgan  yillari  bo‗yicha  xarajatlarini  jamlanish  muddati,  yil;  X

tr

  - 



avtomobillarning bosib o‗tgan 1 km yo‗liga muvofiq yillik transport harajatlari (shu 

jumladan,  Ytx  bilan  bog‗liq  xarajatlar),  Axsh  doll.;  e

sh

,  -  turli  vaqtga  mansub 



xarajatlarni amalga oshirish uchun normativ koeffitsient e

np

 = 0,08; n - T muddatda 



joriy  ta‘mirlashlar soni,  dona;  X

jort


.  - qoplamaning  yiliga amalga oshiriladigan  joriy 

ta‘mirlanishiga bo‗lgan xarajatlar ming Aqsh doll.; x

cak….x

 – yo‗l qoplamasini saklash 



uchun ketadigan yillik kundalik harajatlar, ming aqsh doll.

 

Modifikatsiyalangan  ekologik-iqtisodiy  model  quyidagicha  ega  kurinishga  ega 



bulishi kerak: 

Bunda  oxirgi  qo‗shiluvchi  -  «yo‗l-avtomobil»  tizimining  atrof  muxitga  keltiradigan 

zarari, ming ashd doll./km. 

 

 



 

 

 



 

 

1



 YTX xavfi kursatkichi ~\ mln. avt-km.ga YTX soni 

1

  Xarajatlarni  diskontlash  -  bulajak  xarajatlarni  xozirgi 



vaktga keltirish, kelajakla tulanadigan mablagning bugungi 

ekvivalentini belgilash. Bulajak mablagning xozirgi kiymati 

bank foizlari normasi va diskontlash vaktiga boglik bulgan 

diskont kupaytiruvchi yordamida aniklanadi 24 » 





Download 0,61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   12   13   14   15   16   17   18   19   20




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish