Xarbiy dala terapiyasi

0 ‘q yaraning morfologik xususiyatlari

• 0 ‘q yaralar arigi yo‘nalish va yon atrofidagi to'qim alam ing notekis jarohatlanishi bilan ajralib turadi.Yara arig i odatda, ivindi qon, to ‘qima detriti, kiyim parchasi va boshqa yot jismlar bilan to ig an b o ia d i. Yara arigining devorini tashkil qiluvi va unga yondoshuvchi to 'q im alar birlamchi o iik zonani tashkil etadi. Yara arig id a n uzoq lash g an sari chayqalishi zonasidagi to ‘qim alardagi m orfologik o ‘zgarishlar kamayib boradi, bu ikkilamchi o iik zona hisoblanadi.

Yara jarayoni kechishida 3 davrga ajratish mumkin

• Birinchi d a v r- yalligianish fazasi yoki kelajakda reparativ jarayonga tayyorlovchi davr deb ham aytiladi. U ikki bosqichdan iborat: 1) qon tom irlardagi o ‘zgarishlar va yarani nekrotik to ‘qim alardan tozalanishi (M .I.K uzin,1977). Yara bitishining

2-davr

• Yara bitishining ikkinchi davri - nekrotik to 'q im a o'rniga dastlabki reparativ tirik to'qim a (granulyatsion) bilanqoplanishi, yangi va eski nerv boglam larini yuzaga kelish davridir. U yaraianishning 2—3-kunidan boshlanib, taxm inan 12 kungacha davom etadi.

3-davr

• Uchinchi davr - yarani epitelizatsiyasi va chandiqni hosil bolishi
• bilan xarakterlanib, yaraianishning 12-30-kunlariga to ‘g ‘ri keladi.

Amaliyotda yara bitishining 3 turi mavjud:

• 1. Yara birlamchi bitadi, qachonki yaraga birlamchi jarrohlik ishlovi berilganidan so‘ng yara chok qo'yilgan hollarda.
• 2. Yara ikkilamchi bitadi. Yara yiringlashdan so‘ng granulyatsion to ‘qim ani vujudga kelishi va chandiq hosil bo'lishi bilan bitadi.
• 3. Yara qora q o 'tir o stid a bitadi. Epiteliy yaradagi defektni toMdiruvchi yon birlashtiruvchi to ‘qimani ustini qoplab, q o ‘tir ostida yara chetidan boshlab taraqqiy etadi. Yara usti yosh biriktiruvchi to ‘qim a bilan qoplanganidan so‘ng qora q o ‘tir ko‘chib tushadi va yaraning bitish jarayoni tugallanadi.

0 ‘q-yaralarga birlam chi jarrohlik ishlovi berish quyidagi asosiy bosqichlardan iborat:

• I. Yarani kesib, yot jism larni olib tashlash va qon oqishini to ‘xtatish 2. Yara chetlarini kesib tashlash (o ig a n to ‘qim alam i olib tashlash) 3. Tiklash va qayta tiklash am aliyotlarini bajarish.