Xalqaro valyuta bozori

-mavzu. Svop operatsiyalari
Reja
<sub>7.1. Valyuta bozorida "svop" bitimlari

7.2. Qisqa svoplar bo’yicha kurslar (spotgacha)</sub>

Valyuta xatarlarini sug’urtalashda "svop" bitimi ancha keng tarqalgan.

Bu turdagi bitimlar to’g’risida o’rta asrlardanoq ma’lum bo’lgan, o’shanda italiyalik bankirlar veksellar bilan operatsiyalar o’tkazib ularni sotib olib, darhol muayyan muddatga sotib yubrishardi. Keyinroq bular raport va deport operatsiyalari shaklida rivojlanib ketdi. Report - o’zaro bog’liq ikki operatsiyaning birikmasi: xorijiy valyutani naqd sotish va uni muddatli sotib olish. Report - huddi o’sha bitimlarning teskari tartibdagi birikuvchi: valyutani "spot" shartlarida sotib olish va uni muddatli sotish.

Vaqtlar o’tib «svop» operatsiyalari banklar tomonidan turli valyutalardagi depozitlarni ekvivalent summalarga ayriboshlash shaklini oldi. Bu operatsiyaning kamchiligi bank balansining ushbu operatsiya summasiga oshishidan iborat bo’lib, bu uning koeffitsentini yomonlashtirar va qo’shimcha xatarlarni yaratar edi. Chunki depozitlarni olish va taqdim etish ikki mustaqil operatsiyalar bo’lib, kompensatsiyalana olmaydigan valyutalar bilan bo’ladigan "svop" operatsiyasi bu muammolarni hal etishga imkon beradi: majburiyatlar hisobi balansdan tashqari schyotlarda yuritiladi, valyuta ayriboshlash oldi-sotdi shaklida, ya’ni o’z - o’zini kompensatsiyalovchi yagona bitim ko’rinishida amalga oshiriladi.

Bugungi kundagi amaliyotda valyutaviy svop (currency Svap, svap -almashtirish, ayriboshlash) turli valyutalash sanasiga ega bo’lgan bir xil summadagi ikki qarama-qarshi konversion bitimlarning kombinatsiyasidan tashkil topgan valyutaviy operatsiyani ifodalaydi.

Svop uchun mos, muddati bo’yicha ancha yaqin bitimning ijro sanasi valyutalash sanasi (Value date) deyladi. Muddati bo’yicha uzoqroq bo’lgan bitimning ijro sanasi esa svopning tugash sanasi (maturity date) deb ataladi. Odatda svoplar bir yilgacha bo’lgan muddatga tuziladi.

«Svop» operatsiyalari banklar uchun qulay: ular ochiq pozitsiyani hosil qilmaydi (xarid sotuv bilan qoplanadi), Noqulay tomonga o’zgargan kurs o’zgarishi bilan bog’liq xatarsiz zarur valyuta bilan vaqtinchalik ta’minlaydi.

Valyuta svoplarini uch turga bo’lish mumkin: