Xalqaro tijorat ishi

VA TARTIBI

4.1.Oldi - sotdi shartnomalarni tuzishga tayyorgarlik
Eksport-import operatsiyalari amalga oshirishirilishi jarayonida kontragentlar o'rtasidagi to'g'ridan-to'g'ri aloqalar ma’lum bir tijorat faoliyatini amalga oshirishni ko‘zda tutadi. Bu faoliyat o‘z ichida kelishuvni bajarishga kerak bo’lgan xujjatlarni to’ldirish, qayta to’latish va qayta ishlash bilan bog‘lik bo‘lgan aniq masalalarni qamrab oladi.
Bevosita eksport-import operatsiyalarini amalga oshirish bir-biriga bog‘liq uch bosqichni o‘z ichiga oladi: oldi-sotdi shartnomalarni tuzishga tayyorlash; oldi-sotdi shartnomalarini tuzish; oldi-sotdi shartnomalarni bajarish.
Har bitta bosqich o‘z navbatida bir necha ketma-ket bosqichlarga bo‘linadi. Eksport qiluvchining ham import qiluvchining ham asosiy vazifasi kontragentni izlash va tanlash hisoblanadi. Kontragentni tanlashda bir nechta savollar vujudga keladi: qaysi bozorda tovarni sotish va sotib olish; qaysi xorijiy xaridor yoki etkazib beruvchi bilan bitim tuzish bitimni tuzishga tayyorlanish davrida mo‘ljallanayotgan kontragentga aloqani tanlash va o‘rnatish amalga oshiriladi. Kontragentni tanlashda bozorning monopolizatsiya darajasi; qaysi firmalar bilan savdo aloqalarini davomiyligi; firma faoliyatini turi kabi omillar inobatga olinadi.
Kontragentlarni aniqlagandan keyin eksport qiluvchi yoki import qiluvchi ular bilan aloqa o‘rnatishga kirishadi.
Eksport bitimini tayyorlash tartibi
Eksport shartnomasi namunasi (Rossiya Federatsiyasi va Qozog‘iston Respublikasi misolida) quyidagicha tuzilishi mumkin.
EKSPORT ShARTNOMASI NAMUNASI