Xalqaro mehmonxonalar tizimi

FОYDALANILGAN ADABIYОTLAR RO‘YXATI…………..

KIRISH
Xizmat ko‘rsatish sohasi iqtisodiy faoliyatning alohida turi sifatida insoniyat rivojlanishining dastlabki bosqichlarida paydo bo‘la boshladi. Uning rivojlanishi ko‘p jihatdan jamiyatning moddiy ne'matlar ishlab chiqarishda ishtirok etmagan odamlarni qo‘llab-quvvatlash qobiliyati bilan belgilandi. 17-asrdan boshlab, ya'ni yangi davr iqtisodiy, mehnat munosabatlari sohasida, odamlarning dunyoqarashida, shuningdek, butun jamiyatning ma'naviy faoliyatida sezilarli o‘zgarishlar yuz berdi, banklar va boshqa moliya institutlari paydo bo‘ldi, moliyaviy xizmatlar sohasi faol rivojlana boshladi. G‘arb mamlakatlari iqtisodiyoti ko‘p jihatdan takomillashtirilgan savdo tizimi hisobiga jadal rivojlandi, bu esa o‘z navbatida bozor tipidagi pul muomalasiga olib keladi. Shunga qaramay, xizmat ko‘rsatish sohasi ikkinchi darajali iqtisodiy faoliyat hisoblangan. Ishchilar xizmat ko‘rsatish va xizmat ko‘rsatish sohasida ishlash uchun etarli malaka, xabardorlik va boshqa ko‘plab fazilatlarga ega emas edi. Bu sohadagi ishlar ijtimoiy boylikni oshirmaydi, moddiy mamnuniyat keltirmaydi, deb hisoblar edi. Hozirgi davrda G‘arbiy Yevropa sivilizatsiyasi ijtimoiy taraqqiyotning yangi omillari – yangi sanoat jamiyatining asosini tashkil etuvchi texnika, sanoat ishlab chiqarishi va fanini faollashtira boshladi. 20-asrning oʻrtalaridan (ilmiy-texnik inqilob davri) xizmat koʻrsatish sohasi rivojlanishida sifat oʻzgarishlari yuz berdi, sanoat madaniyati shakllandi. Endi moddiy ishlab chiqarishning o‘zi xizmat ko‘rsatish (xizmat ko‘rsatish sohasi) rivojlanishiga bog‘liq edi. Har qanday mahsulotni ishlab chiqarishdan oldin tadbirkor bir qator marketing tadqiqotlarini o‘tkazishi, o‘z faoliyati sohasidagi yangiliklardan xabardor bo‘lishi kerak edi. Yangi, ilm-fanni talab qiluvchi tovarlarni ixtiro qilish olimlar ishtirokisiz va yuqori malakali kadrlar tayyorlanmasdan amalga oshmas edi. Ilm-fan, ta’lim, savdo kabi xizmat ko‘rsatish sohasi fan-texnika taraqqiyoti yo‘nalishidagi asosiy yo‘nalishlarga aylandi. Sanoatlashtirish davri jahon iqtisodiyotida resurslarning qayta taqsimlanishiga turtki berdi. Endi resurslarning aksariyati savdoda emas, balki yirik sanoat tarmoqlarida va kredit-bank sektorida to‘plangan. Natijada shahar aholisi salmog‘i ortib bormoqda, fan-texnika taraqqiyoti mahsulotlari bilan bog‘liq yangi kasblar paydo bo‘lmoqda. Tadbirkorlar shaxsiy va jamoat ongiga ta’sir o‘tkazish uchun aloqa va aloqa tizimi xizmatlaridan o‘z manfaatlari yo‘lida foydalana boshladilar.
Sanoat tipidagi jamiyatda turli ehtiyojlarga ega bo‘lgan qatlamlar va guruhlarning xilma-xilligi darajasi oshadi, bu esa, o‘z navbatida, yangi turdagi xizmatlarning paydo bo‘lish imkoniyatlarini kengaytiradi. Sanoat jamiyati a'zolari endi xizmatchilarga tayanishi va o‘z-o‘ziga xizmat qilish tamoyillariga tayanishi mumkin emas. Ular o‘z ishini ishlab chiqarish faoliyati tamoyillari asosida tashkil etadigan xizmat ko‘rsatish sohalaridan foydalanishga majbur. Xizmat ko‘rsatish sohasi yangi ijtimoiy-madaniy ehtiyojlarni keltirib chiqara boshlaydi va shu bilan bozorda iste'mol hajmini oshiradi. Xizmatlar yangi sanoat ishlab chiqarish texnologiyalari bilan chambarchas bog‘liq bo‘lib, oddiy odamlarning kundalik hayotiga kiradi. Ko‘pgina rivojlanayotgan mamlakatlarda hali ham faol sanoatlashtirish jarayoni davom etayotgan bo‘lsa-da, zamonaviy dunyo iqtisodiyotda uchinchi darajali sektorning ulushi tez o‘sib borishi bilan tavsiflanadi.
Xizmat ko‘rsatish sohasining o‘sishi birinchi navbatda fan va ilmiy xizmat ko‘rsatish, ta’lim, madaniyat, san’at va nomoddiy ishlab chiqarishning boshqa tarmoqlari hisobiga ta’minlanadi. Postindustrial jamiyatda asosiy ishlab chiqarish resursi bilim va mehnatdir. Iqtisodiy munosabatlar ko‘p jihatdan yangi bilim va texnologiyalarni ishlab chiqish va ulardan foydalanish qobiliyati bilan belgilanadi. Ishlab chiqarish va iste'mol tarkibi ham o‘zgarmoqda. YaIM ishlab chiqarish tarkibida xizmatlar tovarlardan ustun kela boshladi, iste'mol tarkibida esa xizmatlar ulushi ustun mavqega ega bo‘lib, yanada o‘sish tendentsiyasiga ega. Postindustrial jamiyatda xizmat ko‘rsatish sohasining ustunligi tufayli odamlarning ta'lim darajasi, xususan, maktabdan keyingi ta'lim darajasi oshib bormoqda, bu esa yuqori malaka va yuqori ish haqini ta'minlaydi. Bundan tashqari, iqtisodiyotga xizmat ko‘rsatish jarayoni boshlanadi, ya'ni ilgari sanoat ishlab chiqarishi doirasidan tashqariga chiqadigan narsa – boshqaruv faoliyati, axborot va ishlab chiqarish oqimlari, nihoyat, xizmat ko‘rsatuvchi xodimlarning madaniyati va kasbiy fazilatlari munosib sarmoyaviy qo‘llab-quvvatlanmoqda.
Yuqorida keltirilgan fikrlarning tasdig’i sifatida 2006-yil 17-aprel kunida O’zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidentining “O’zbekiston Respublikasida 2006-2010—yillarda xizmat ko’rsatish servis sohasini rivojlantirishni jadallashtirish chora-tadbirlari to’g’risida” gi qarorini ko’rish mumkin. Ushbu qarorda bayon etilgan xizmatlar va servis sohasini mamlakatimiz miqyosida qisqa muddatlar ichida jadal sur’atlar bilan yanada rivojlantirishga turtki bo’lib kelayotgan omillardan ekanligi shubhasizdir.
Xizmat ko’rsatish sohasi iqtisodiyotning tarkibiy qismi,shuningdek inson talablarini qondirish shakli sifatida yoritiladi va aholining xizmatlarga ehtiyojiga mos takliflar ishlab chiqadi, xizmat bajaruvchisining kontakt zonasidagi ishining asosiy xususiyatlarining atroflicha yoritilishini bayon etadi.