Xalqaro kreditlar bo‘yicha risklar va ularni boshqarish

Kelib chiqish sabablariga ko‘ra risklar ikkiga bo‘linadi: 1.sof (obyektiv) risklar; 2.sun’iy (subyektiv) risklar. Sof risklar ko‘pincha obyektiv xarakterga ega bo‘ladi va salbiy («-» yoki «0») natijaga erishish ehtimolini bildiradi. Bu risklarga tabiiy, ekologik, transport va tijorat riskining bir qismi kiradi. Sun’iy risklar subyektiv xarakterga ega bo‘lib, nafaqat salbiy, shu bilan birgalikda ijobiy natijaga erishish ehtimolini bildiradi. Bu risklarning yuzaga kelishiga quyidagilar sabab bo‘ladi:

 Bank faoliyati ikki asosiy risk turi – tizimli va tizimsiz risklarga duch kelishi mumkin. Har ikkala usul ham o‘zining tahlil qilinish va risk oldini olish usullariga ega. Tizimli risklar umumiy iqtisodiy sharoitlar va makroiqtisodiy siyosat xossalaridan kelib chiqadi. Bank tizimining turg‘un rivojlanishi umuman iqtisodiyotning qanday holatda ekanligiga bog‘liq. Shuning uchun makroiqtisodiy, avvalambor, monetar siyosat va bank risklarini samarali boshqarish tizimli risklarni kamaytirish va oldini olish imkonini beradi. Tizimsiz yoki nomuntazam risklar bank tizimida umumiy ahvol barqaror saqlangan holda ayrim olingan bankning moliyaviy ahvoli yomonlashish ehtimolligiga bog‘liq bo‘ladi. Bu risklar, o‘z navbatida, bank operatsiyalari va tadbirkorlik risklarini o‘z ichiga oladi. Bank operatsiyalari bilan bog‘liq risklar ikki guruh – to‘lovga noqobillik va likvidlik risklariga bo‘linadi. Birinchi guruhga: kredit riski, foiz riski, bozor riski, valuta riski, investitsiya risklari kiradi. Boshqarish usuli va imkoniyatiga qarab risklar ochiq va yopiq ko‘rinishda bo‘ladi. Ochiq risklarni tartibga solib bo‘lmaydi. Yopiq risklarni esa boshqarish mumkin. Ular diversifikatsiya siyosatini o‘tkazish yo‘li bilan tartibga solinadi.