Xalqaro iqtisodiy munosbatlar. Xalqaro savdo mavzuning qisqacha

hajmi 
oshishining 
yalpi milliy 
ishlab 
chiqarish 
hajmiga 
ta’siri

---

Xalqaro iqtisodiy munosabatlar. Хalqaro savdo 
. 
554 
balki o‘z ichiga importni ham oladi. Agar eksportdan olingan 
daromadning bir qismi importga sarflansa, u holda 
mamlakatning ichki xarid qobiliyati pasayadi. Import 
jamg‘arma singari boy berilgan imkoniyat sifatida amal qiladi, 
shuning uchun u matematik ifodalarda manfiy ishora bilan 
qo‘llaniladi. Impo rtni jamg‘arish funksiyasiga o‘xshagan 
holda tahlil qilish mumkin. Buning uchun importga so‘nggi 
qo‘shilgan moyillik tushunchasini kiritib olamiz. Bu moyillik 
import hajmi o‘zgarishining daromad o‘zgarishiga nisbati 
orqali 
ifodalanishi 
mumkin. 
Natijada 
import 
multiplikatori 
formulasi quyidagi ko‘rinishga ega bo‘ladi:
X
MRM
MRS
M
p



)
(
1
, 
bu yerda:
MRM
 
– importga so‘nggi qo‘shilgan moyillik. 
Importni hisobga olgan holda eksport hajmi 
o‘zgarishining yalpi milliy ishlab chiqarish hajmiga 
ta’sirini
quyidagicha ifodalash mumkin: 
X
MRM
MRS
ЯИМ




)
(
1
.
 
Tashqi 
savdo 
multiplikatori 
cheksiz 
harakatda 
bo‘lmaydi. Import tovarlarni iste’mol qilishga so‘nggi 
qo‘shilgan moyillikning qiymati birdan kam bo‘lganligi 
sababli navbatdagi qo‘shimcha o‘sishlar miqdori muntazam 
qisqarib, multiplikatsiya jarayoni sekin-asta so‘nib boradi.
Xalqaro savdo bir qator o‘ziga xos